7:1 Արքայ Փիղ՛ովպատովր Պտողոմէոս` առ զօրավարս եւ առ ամենայն իշխանս` եւ պետս, որ ՛ի վերայ իրաց արքունի են` ողջո՛յն. դուք խրա՛խ լիջի՛ք, զի ո՛ղջ եմք մեք որդւովք եւ եղբարբք, եւ ամենայն զօրօք հանդերձ, որպէս եւ աջողեաց Աստուած զիրս մեր, որպէս մեր իսկ միտք խնդրէին[115]:
|
7:1 King Ptolemy Philopator to the generals in Egypt and all in authority in his government, greetings and good health. We ourselves and our children are faring well, the great God guiding our affairs according to our desire:
|
7:2 Արդ ոմանք ՛ի ներքին բարեկամաց աստի մերոց` ըստ իւրեանց չարաբարութեան կանխեալ մերձենային չարախօս լինել. գրգռէին զմիտս մեր, մինչեւ ածին ՛ի հաւանութիւն` տալ հրաման ժողովել զամենայն Հրեայ ազգ` որ ընդ մերո՛վ իշխանութեամբ, խռնել ՛ի մի՛ վայր` կոտորել ՛ի նորանշան տեսիլ տանջանաց[116]:
|
7:2 Certain of our friends, frequently urging us with malicious intent, persuaded us to gather together the Jews of the kingdom in a body and to punish them with barbarous penalties as traitors:
|
7:3 Եւ ամենեւին թոյլ ո՛չ ետուն` պատճառս եդեալ զոխութիւն որ ունէին ընդ ամենայն հեթանոսս, մինչեւ ածին ժողովեցին. զորս եւ կապեալս եւս ածին, բազում լլկութեամբ եւ չարչարանօք իբրեւ զանաշխարհիկս, մա՛նաւանդ թէ իբրեւ զչարագործս. առանց ամենայն հարցափորձի քննութեան. յօժարեցին կոտորել զնոսա միանգամայն: Քան զխուժ եւ զդուժս վայրենագոյն եւս զգածեալ էր զիւրեամբք զգազանութիւնն[117]:
|
7:3 for they declared that our government would never be firmly established until this was accomplished, because of the ill- will which these people had toward all nations. They also led them out with harsh treatment as slaves, or rather as traitors, and, girding themselves with a cruelty more savage than that of Scythian custom, they tried without any inquiry or examination to put them to death:
|
7:4 Այլ մեք որպէս սովո՛ր եմք` զսոսա խստագոյնս պատուհասեցաք. այլ որպէս եւ մարդասիրութիւն ունիմք ընդ մարդիկ, հազիւ` մինչ նոցա զոգիսն շնորհեցաք, եւ մեք զԱստուած երկնաւոր ծանեաք, զի ճշմարտութեամբ այցելո՛ւ եղեւ Հրէիցն, որպէս հայր որդւոց լինիցի[118]:
|
7:4 But we very severely threatened them for these acts, and in accordance with the clemency which we have toward all men we barely spared their lives. Since we have come to realize that the God of heaven surely defends the Jews, always taking their part as a father does for his children:
|
7:5 Եւ դարձեալ զսոցա սէր եւ զմիամտութիւն, որպէս զի հաստատուն ունէին ընդ մեզ ՛ի նախնեացն մինչեւ ՛ի նախնիս. խորհեցաք հրաման տուաք արձակել զդոսա. եւ թողաք դոցա զամենայն վնաս զոր եդին ՛ի վերայ: Եւ զայն եւս հրաման տուաք, զի զամենեցուն զդոցա` զոյր ինչ ուրուք եւ առեալ իցէ` յիւրաքանչիւր տէ՛ր դարձուցանել, զի ոք ՛ի նոցանէ ամենեւին մի՛ զրկեսցի. եւ մի՛ ոք իշխեսցէ նախատել զնոսա վասն իրացդ եղելոց[119]:
|
7:5 and since we have taken into account the friendly and firm goodwill which they had toward us and our ancestors, we justly have acquitted them of every charge of whatever kind. We also have ordered each and every one to return to his own home, with no one in any place doing them harm at all or reproaching them for the irrational things that have happened:
|
7:6 Զի զայս գիտասջիք. եթէ ինչ զդոսա խորամանգել կամ տրտմեցուցանել յօժարեսցուք, ո՛չ առ մարդ մեղանչեմք, այլ առ այն` որ ամենայն զօրութեանց եւ բարձրութեանց տիրէ Աստուած. եւ ո՛չ եթէ ՛ի մարդոյ միայն հատուցումն գտանէ այնպիսին, այլ անվրէ՛պ ամենայն իրօք ՛ի Բարձրելոյն գտանէ: Եւ դուք ո՛ղջ լիջիք:
|
7:6 For you should know that if we devise any evil against them or cause them any grief at all, we always shall have not man but the Ruler over every power, the Most High God, in everything and inescapably as an antagonist to avenge such acts. Farewell:
|
7:7 Իբրեւ առին զհրովարտակն զայն` ո՛չ եթէ փութացուցանել վաղվաղակի, այլ մտեալ առ թագաւորն անդր` աղօթս մատուցանել` եւ ասել. Յազգէ աստի Հրէից` որ զսուրբն Աստուած ինքնակամն ուրացան. եւ անցին ըստ օրէնսն Աստուծոյ, հրամայել տա՛լ ՛ի ձեռս նոցա, ըստ արժանի օրինացն ածել զպատուհաս ՛ի վերայ նոցա: Դնէին եւս ՛ի վերայ եւ ասէին. Եթէ մարդք` որ վասն պորտոցն աղետի եւ որկորոյն չարութեան յօժարեցին անցին ըստ օրէնս նախնեացն, երբէք նոքա յիրս արքունի արդարանալ միամտութեամբ ո՛չ կարեն[120]:
|
7:7 Upon receiving this letter the Jews did not immediately hurry to make their departure, but they requested of the king that at their own hands those of the Jewish nation who had willfully transgressed against the holy God and the law of God should receive the punishment they deserved. For they declared that those who for the belly' s sake had transgressed the divine commandments would never be favorably disposed toward the king' s government:
|
7:8 Իրաւո՛ւնս համարեցաւ թագաւորն, եւ ետ նոցա իշխանութիւն` զի սատակեսցեն զյանցաւորս օրինացն Աստուծոյ, ընդ ամենայն տեղիս տէրութեան թագաւորին ուր եւ գտցեն` ամենայն համարձակութեամբ. եւ ոք ընդդէմ մի՛ դարձցի` մի՛ իւիք սաստիւք արքունի:
|
7:8 The king then, admitting and approving the truth of what they said, granted them a general license so that freely and without royal authority or supervision they might destroy those everywhere in his kingdom who had transgressed the law of God:
|
7:9 Յա՛յնմ ժամանակի գոհացան օրհնեցին` որպէս օրէնք էին քահանայիցն, եւ ամենայն ժողովուրդքն. եւ գլուխ բանից բարբառոյն եւ վախճան` եդին զալէլուիա: Ինքեանք ցնծութեամբ եւ ուրախութեամբ պագին երկիր, եւ ՛ի թագաւորէ անտի գնացին[121]:
|
7:9 When they had applauded him in fitting manner, their priests and the whole multitude shouted the Hallelujah and joyfully departed:
|
7:10 Իբրեւ անկա՛ն յուղի. որ միանգամ անցեալ էին ըստ օրէնսն, եւ անօրինեալ պղծեալ էին յազգատոհմէ անտի, տանջանօք առակելով սատակէին: Եւ յայնմ ՛ի միում աւուր անդ սպանին աւելի՛ քան զարս երեք հարիւր. եւ զայն օր ուրախութեամբ կատարէին. զի զպիղծս զանօրէնս զյանցաւորս օրինաց իւրեանց` ձերբակալս ըմբռնեալ սատակէին. քանզի ինքեանք ՛ի դրանց մահու յԱստուծոյ ողորմութեանցն զփրկութիւն գտեալ լինէին[122]:
|
7:10 And so on their way they punished and put to a public and shameful death any whom they met of their fellow- countrymen who had become defiled. In that day they put to death more than three hundred men; and they kept the day as a joyful festival, since they had destroyed the profaners. But those who had held fast to God even to death and had received the full enjoyment of deliverance:
|
7:11 Չուեցի՛ն խաղացին գնացին ՛ի քաղաքէ անտի ազգի ազգի՛ անուշութեամբ, եւ ՛ի գոյնագոյն ծաղիկս պսակեալք ուրախութեամբ եւ ցնծութեամբ եւ օրհնութեամբ ՛ի ձայն քաղցրութեան գոհանային զԱստուծոյ հարցն նոցա, որ յաւիտենի՛ցն է փրկիչ Իսրայէլի[123]:
|
7:11 they began their departure from the city, crowned with all sorts of very fragrant flowers, joyfully and loudly giving thanks to the one God of their fathers, the eternal Savior of Israel, in words of praise and all kinds of melodious songs:
|
7:12 Եւ իբրեւ եկին հասին ՛ի քաղաքն Փտողոմէացւոց` որ անուանեալ կոչի վասն տեղւոյն յայտնութեան` Վարդաբերք. քանզի իսկ անցեալ կացեալ մնային նոցա նաւքն, որովք եկեալ անդ` ՛ի հասարակաց հաւանութենէ, երեկացին աւուրս եւթն: Ուրախ լինէին, զի հրամա՛ն տուեալ էր նոցա թագաւորին առատապէ՛ս հանդերձս առնել ՛ի պէտս ճանապարհին, մինչեւ երթիցեն յիւրաքանչիւր տեղիս[124]:
|
7:12 When they had arrived at Ptolemais, called " rose- bearing" because of a characteristic of the place, the fleet waited for them, in accord with the common desire, for seven days. There they celebrated their deliverance, for the king had generously provided all things to them for their journey, to each as far as his own house:
|
7:13 Եւ իբրեւ հասանէին ՛ի տեղի, ըստ արժանի իւր պարգեւացն գոհանային: Դարձեալ եդի՛ն օրէնս, եւ զայն աւուրս եւս խառնել ՛ի տօն տարեկանաց իւրեանց, կատարել յուրախութիւն. նուէրս մատուցին, արձանս կանգնեցին ըստ տեղեաց ուրախութեան. խառնեցին զօրն զայն ՛ի տօնս տարեկանաց[125]:
|
7:13 And when they had landed in peace with appropriate thanksgiving, there too in like manner they decided to observe these days as a joyous festival during the time of their stay. Then, after inscribing them as holy on a pillar:
|
7:14 ՛Ի մի՛ վայր ժողովեցան, աղօթս մատուցին եւ գոհացան. մեկնեցա՛ն ՛ի միմեանց ողջք եւ անարատք, ազատեալք, խրախամիտք, զուարթացեալք, ապրեալք ընդ ծով եւ ընդ ցամաք եւ ընդ գետս` ՛ի հրամանաց Տեառն, ՛ի հրամանէ թագաւորին յիւրաքանչիւր տեղիս սփռեցան[126]:
|
7:14 and dedicating a place of prayer at the site of the festival, they departed unharmed, free, and overjoyed, since at the king' s command they had been brought safely by land and sea and river each to his own place:
|
7:15 Որ յառաջ ընդ ձեռամբ թշնամւոյն էին` ապա իշխանութեան փառօք եւ շքով գնային, զի ամենեւին զնոսա այնուհետեւ ո՛չ ոք կարէ խռովել: Եւ զիւրաքանչիւր ինչս եւ զստացուածս` յաշխարհագրին զամենայն ժողովեցին. զի ահիւ եւ դողութեամբ ամենեքին որ զինչ առ ումեք կայր` բերէին տային ՛ի դո՛ւրս վասն փրկութեան մեծին Աստուծոյ: Օրհնեա՛լ է Աստուած որ յամենայնէ փրկէ զԻսրայէլ յամենայն նեղութեանց` եւ վշտաց: Նմա փա՛ռք եւ պատիւ եւ զօրութիւն, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն[127]:
Կատարեցաւ գիրք Երրորդ Մակաբայեցւոց[128]:
|
7:15 They also possessed greater prestige among their enemies, being held in honor and awe; and they were not subject at all to confiscation of their belongings by any one. Besides they all recovered all of their property, in accordance with the registration, so that those who held any restored it to them with extreme fear. So the supreme God perfectly performed great deeds for their deliverance. Blessed be the Deliverer of Israel through all times! Amen:
|