1:1 Այս են պատգամք զոր խօսեցաւ Մովսէս ընդ ամենայն Իսրայելի յայնկոյս Յորդանանու յանապատին [1]յարեւմուտս` մերձ ի ծովն Կարմիր, ի մէջ Փառանտիփողայ, եւ Ղոբանայ, եւ Հանգրուանացն եւ Ոսկեկայ:
|
1:1 These [be] the words which Moses spake unto all Israel on this side Jordan in the wilderness, in the plain over against the Red [sea], between Paran, and Tophel, and Laban, and Hazeroth, and Dizahab:
|
1:2 Մետասանօրեայ ճանապարհ ի Քորեբայ [2]ցլեառն Սէիր`` մինչեւ ցԿադեսբառնեայ:
|
1:2 There are eleven days' [journey] from Horeb by the way of mount Seir unto Kadesh- barnea:
|
1:3 Եւ եղեւ ի քառասներորդում ամի, յամսեանն մետասաներորդում, որ օր մի էր ամսոյն, խօսեցաւ Մովսէս ընդ [3]ամենայն որդիսն Իսրայելի, ըստ ամենայնի որպէս պատուիրեաց նմա Տէր առ նոսա:
|
1:3 And it came to pass in the fortieth year, in the eleventh month, on the first [day] of the month, [that] Moses spake unto the children of Israel, according unto all that the LORD had given him in commandment unto them:
|
1:4 յետ հարկանելոյ զՍեհոն արքայ Ամովրհացւոց զբնակեալն յԵսեբոն, եւ զՈվգ արքայ Բասանու զբնակեալն յԱստարովթ եւ յԵդրային:
|
1:4 After he had slain Sihon the king of the Amorites, which dwelt in Heshbon, and Og the king of Bashan, which dwelt at Astaroth in Edrei:
|
1:5 յայնկոյս Յորդանանու յերկրին Մովաբու սկսաւ Մովսէս մեկնել զօրէնս զայսոսիկ եւ ասէ:
|
1:5 On this side Jordan, in the land of Moab, began Moses to declare this law, saying:
|
1:6 Տէր Աստուած մեր խօսեցաւ ընդ մեզ ի Քորեբ եւ ասէ. Շատ լիցի ձեզ բնակելդ ի լերինս յայսմ:
|
1:6 The LORD our God spake unto us in Horeb, saying, Ye have dwelt long enough in this mount:
|
1:7 դարձարուք եւ չուեցէք դուք աստի, եւ մտանիցէք ի լեառնն Ամովրհացւոց, եւ առ ամենեսին որ շուրջ բնակեալ իցեն [4]զԱրաբացւովք ի լերինս եւ ի դաշտս`` ընդ հարաւ եւ ընդ [5]ծովեզրն Քանանացւոց, եւ յաներն Լիբանանու`` մինչեւ ցգետն մեծ ցգետն Եփրատ:
|
1:7 Turn you, and take your journey, and go to the mount of the Amorites, and unto all [the places] nigh thereunto, in the plain, in the hills, and in the vale, and in the south, and by the sea side, to the land of the Canaanites, and unto Lebanon, unto the great river, the river Euphrates:
|
1:8 Տեսէք զի ահա մատնեցի առաջի ձեր զերկիրն, մտէք ժառանգեցէք զերկիրն զոր երդուայ ես հարցն ձերոց, Աբրահամու եւ Իսահակայ եւ Յակոբայ, տալ նոցա եւ զաւակի նոցա յետ նոցա [6]զերկիրն որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր:
|
1:8 Behold, I have set the land before you: go in and possess the land which the LORD sware unto your fathers, Abraham, Isaac, and Jacob, to give unto them and to their seed after them:
|
1:9 Եւ խօսեցայ ընդ ձեզ ի ժամանակին յայնմիկ եւ ասեմ. Ոչ կարեմ միայն հանդարտել ձեզ:
|
1:9 And I spake unto you at that time, saying, I am not able to bear you myself alone:
|
1:10 Տէր Աստուած [7]մեր բազմացոյց զձեզ, եւ ահաւադիկ էք դուք այսօր իբրեւ զաստեղս երկնից բազմութեամբ:
|
1:10 The LORD your God hath multiplied you, and, behold, ye [are] this day as the stars of heaven for multitude:
|
1:11 Տէր Աստուած հարցն [8]մերոց յաւելցէ ի ձեզ եւս քան որչափ էքդ հազարապատիկ, եւ օրհնեսցէ զձեզ որպէս եւ խօսեցաւ ընդ ձեզ:
|
1:11 The LORD God of your fathers make you a thousand times so many more as ye [are], and bless you, as he hath promised you:
|
1:12 Եւ զիա՞րդ կարիցեմ միայն կրել զաշխատութիւն ձեր եւ [9]զաղխս ձեր եւ զհակառակութիւնս ձեր:
|
1:12 How can I myself alone bear your cumbrance, and your burden, and your strife:
|
1:13 Արդ տուք ի ձէնջ արս իմաստունս եւ խորհրդականս եւ [10]հանճարեղս ի վերայ`` ցեղից ձերոց, եւ կացուցից ի վերայ ձեր իշխանս ձեզ:
|
1:13 Take you wise men, and understanding, and known among your tribes, and I will make them rulers over you:
|
1:14 Եւ պատասխանի տուեալ ասացէք ցիս. Բարւոք է բանդ զոր խօսեցար առնել:
|
1:14 And ye answered me, and said, The thing which thou hast spoken [is] good [for us] to do:
|
1:15 Եւ առի ի ձէնջ զցեղապետսն, արս իմաստունս եւ հանճարեղս եւ խորհրդականս, եւ կացուցի զնոսա ի վերայ ձեր առաջնորդս. հազարապետս եւ հարիւրապետս եւ յիսնապետս եւ տասնապետս եւ ատենադպիրս դատաւորացն ձերոց:
|
1:15 So I took the chief of your tribes, wise men, and known, and made them heads over you, captains over thousands, and captains over hundreds, and captains over fifties, and captains over tens, and officers among your tribes:
|
1:16 Եւ պատուիրեցի դատաւորացն ձերոց ի ժամանակին յայնմիկ եւ ասեմ. Լուարուք ատենի ի մէջ եղբարց ձերոց, եւ դատեցարուք արդարութեամբ ի մէջ առն եւ եղբօր իւրոյ, եւ ի մէջ եկին իւրոյ:
|
1:16 And I charged your judges at that time, saying, Hear [the causes] between your brethren, and judge righteously between [every] man and his brother, and the stranger [that is] with him:
|
1:17 եւ մի՛ առնուցուս ակն ի դատաստանի, [11]ըստ փոքուն եւ ըստ մեծին դատիցիս``. եւ մի՛ խորշիցիս յերեսաց մարդոյ, զի դատաստանն Աստուծոյ է. եւ բան ինչ որ ծանրագոյն քան զձեզ իցէ, հասուսջիք առ իս եւ լուայց:
|
1:17 Ye shall not respect persons in judgment; [but] ye shall hear the small as well as the great; ye shall not be afraid of the face of man; for the judgment [is] God' s: and the cause that is too hard for you, bring [it] unto me, and I will hear it:
|
1:18 Եւ պատուիրեցի ձեզ ի ժամանակին յայնմիկ զամենայն բանս զոր առնիցէք:
|
1:18 And I commanded you at that time all the things which ye should do:
|
1:19 Եւ չուեալ ի Քորեբայ շրջեցաք ընդ ամենայն անապատն ընդ մեծ եւ ընդ ահագին, զոր դուք իսկ տեսէք, զճանապարհ լերինն Ամովրհացւոց, որպէս պատուիրեաց Տէր Աստուած մեր մեզ, եւ եկաք մինչեւ ցԿադեսբառնեայ:
|
1:19 And when we departed from Horeb, we went through all that great and terrible wilderness, which ye saw by the way of the mountain of the Amorites, as the LORD our God commanded us; and we came to Kadesh- barnea:
|
1:20 Եւ ասացի ցձեզ. Եկայք մինչեւ ցլեառնն Ամովրհացւոց զոր Տէր Աստուած մեր տացէ [12]ձեզ:
|
1:20 And I said unto you, Ye are come unto the mountain of the Amorites, which the LORD our God doth give unto us:
|
1:21 [13]Տեսէք զի Տէր Աստուած [14]մեր մատնեաց առաջի երեսաց [15]ձերոց զերկիրն. [16]ելէք, ժառանգեցէք`` որպէս ասաց Տէր Աստուած հարցն [17]մերոց ձեզ``. մի՛ [18]երկնչիցիք եւ մի՛ զանգիտիցէք:
|
1:21 Behold, the LORD thy God hath set the land before thee: go up [and] possess [it], as the LORD God of thy fathers hath said unto thee; fear not, neither be discouraged:
|
1:22 Եւ մատեայք առ իս ամենեքեան եւ ասացէք. Առաքեսցուք յառաջագոյն քան զմեզ արս, եւ դիտեսցեն մեզ զերկիրն, եւ պատմեսցեն մեզ զհանգամանս ճանապարհին ընդ որ ելանիցեմք անդր, եւ զքաղաքացն յորս մտանիցեմք:
|
1:22 And ye came near unto me every one of you, and said, We will send men before us, and they shall search us out the land, and bring us word again by what way we must go up, and into what cities we shall come:
|
1:23 Եւ հաճոյ թուեցաւ առաջի իմ բանն. եւ առի ի ձէնջ երկոտասան այր, այր մի ըստ ցեղի:
|
1:23 And the saying pleased me well: and I took twelve men of you, one of a tribe:
|
1:24 Եւ գնացին ելին ի լեառնն, եւ հասին մինչեւ ի Ձորն ողկուզի, եւ լրտեսեցին զնա:
|
1:24 And they turned and went up into the mountain, and came unto the valley of Eshcol, and searched it out:
|
1:25 Եւ առին ի ձեռս իւրեանց ի պտղոյ երկրին, եւ իջին առ մեզ եւ բերին մեզ զրոյց. ասեն. Բարի է երկիրն զոր Տէր Աստուած տալոց է մեզ:
|
1:25 And they took of the fruit of the land in their hands, and brought [it] down unto us, and brought us word again, and said, [It is] a good land which the LORD our God doth give us:
|
1:26 Եւ ոչ կամեցայք ելանել, եւ հեստեցէք բանին Տեառն Աստուծոյ [19]մերոյ:
|
1:26 Notwithstanding ye would not go up, but rebelled against the commandment of the LORD your God:
|
1:27 եւ տրտնջեցէք ի վրանս ձեր եւ ասացէք. Առ ատելութեան Տեառն եհան զմեզ յերկրէն Եգիպտացւոց` մատնել զմեզ ի ձեռս Ամովրհացւոց, սատակել զմեզ:
|
1:27 And ye murmured in your tents, and said, Because the LORD hated us, he hath brought us forth out of the land of Egypt, to deliver us into the hand of the Amorites, to destroy us:
|
1:28 Արդ յո՞ ելանիցեմք. եւ եղբարք [20]ձեր զանգիտեցուցին զսիրտս [21]ձեր եւ ասեն. Ազգ մեծ եւ բազում եւ զօրագոյն քան զմեզ, եւ քաղաքք մեծամեծք եւ պարսպաւորք մինչեւ յերկինս. այլ եւ [22]որդիս սկայից`` տեսաք մեք անդ:
|
1:28 Whither shall we go up? our brethren have discouraged our heart, saying, The people [is] greater and taller than we; the cities [are] great and walled up to heaven; and moreover we have seen the sons of the Anakims there:
|
1:29 Եւ ասացի ցձեզ. Մի՛ զանգիտիցէք եւ մի՛ զարհուրիք ի նոցանէ:
|
1:29 Then I said unto you, Dread not, neither be afraid of them:
|
1:30 Տէր Աստուած [23]մեր որ երթայ առաջի երեսաց ձերոց, նա տայ պատերազմ ընդ նոսա փոխանակ ձեր, ըստ ամենայնի զոր արար ձեզ յերկրին Եգիպտացւոց առաջի աչաց ձերոց:
|
1:30 The LORD your God which goeth before you, he shall fight for you, according to all that he did for you in Egypt before your eyes:
|
1:31 Եւ յանապատիս յայսմիկ զոր տեսէք, զի սնոյց զքեզ Տէր Աստուած քո, որպէս սնուցանիցէ ոք զորդի իւր, ըստ ամենայն ճանապարհին զոր գնացէք մինչեւ եկիք ի տեղիս յայս:
|
1:31 And in the wilderness, where thou hast seen how that the LORD thy God bare thee, as a man doth bear his son, in all the way that ye went, until ye came into this place:
|
1:32 Եւ ի բանիս յայսմիկ ոչ հաւատացէք Տեառն Աստուծոյ ձերոյ:
|
1:32 Yet in this thing ye did not believe the LORD your God:
|
1:33 որ երթայ առաջի ձեր ի ճանապարհիդ ընտրել ձեզ զտեղին, առաջնորդել ձեզ հրով ի գիշերի, ցուցանել ձեզ ճանապարհ ընդ որ գնայցէք, եւ ամպով ի տուէ:
|
1:33 Who went in the way before you, to search you out a place to pitch your tents [in], in fire by night, to shew you by what way ye should go, and in a cloud by day:
|
1:34 Եւ լուաւ Տէր զձայն բանիցն ձերոց, եւ բարկացեալ երդուաւ եւ ասէ:
|
1:34 And the LORD heard the voice of your words, and was wroth, and sware, saying:
|
1:35 Թէ տեսանիցէ ոք յարանցդ յայդցանէ[24] զերկիրն բարի զոր երդուայ տալ հարցն նոցա:
|
1:35 Surely there shall not one of these men of this evil generation see that good land, which I sware to give unto your fathers:
|
1:36 բայց Քաղէբ որդի Յեփոնեայ, նա տեսցէ զնա, եւ նմա տաց զերկիրն յոր եհաս եւ որդւոցն նորա, վասն յարելոյ նորա ի Տէր:
|
1:36 Save Caleb the son of Jephunneh; he shall see it, and to him will I give the land that he hath trodden upon, and to his children, because he hath wholly followed the LORD:
|
1:37 Եւ ինձ բարկացաւ Տէր վասն ձեր եւ ասէ. Եւ դու մի՛ մտցես անդր:
|
1:37 Also the LORD was angry with me for your sakes, saying, Thou also shalt not go in thither:
|
1:38 Այլ Յեսու որդի Նաւեայ սպասաւոր քո, նա մտցէ անդր. զնա զօրացո, զի նա ժառանգեցուսցէ զնա Իսրայելի:
|
1:38 But Joshua the son of Nun, which standeth before thee, he shall go in thither: encourage him: for he shall cause Israel to inherit it:
|
1:39 Եւ ծնունդք եւ որդիք ձեր զորոց ասացէք թէ ի յափշտակութիւն լինիցին, եւ ամենայն մանուկ մատաղ որ ոչ գիտիցէ այսօր զբարի եւ զչար, նոքա մտցեն անդր, եւ նոցա տաց զնա, եւ նոքա ժառանգեսցեն զնա:
|
1:39 Moreover your little ones, which ye said should be a prey, and your children, which in that day had no knowledge between good and evil, they shall go in thither, and unto them will I give it, and they shall possess it:
|
1:40 Եւ դուք դարձարուք եւ չուեցէք յանապատն ընդ ճանապարհ Կարմիր ծովուն:
|
1:40 But [as for] you, turn you, and take your journey into the wilderness by the way of the Red sea:
|
1:41 Եւ պատասխանի ետուք ինձ եւ ասացէք. Մեղաք առաջի Տեառն Աստուծոյ մերոյ. ելցուք մեք, տացուք պատերազմ, որպէս պատուիրեաց մեզ Տէր Աստուած մեր. եւ առեալ իւրաքանչիւր զգործի պատերազմի իւրոյ` գումարեցայք ելէք ի լեառնն:
|
1:41 Then ye answered and said unto me, We have sinned against the LORD, we will go up and fight, according to all that the LORD our God commanded us. And when ye had girded on every man his weapons of war, ye were ready to go up into the hill:
|
1:42 Եւ ասէ ցիս Տէր. Ասա ցնոսա. Մի՛ ելանէք եւ մի՛ մարտնչիք, զի չեմ ընդ ձեզ, գուցէ խորտակիցիք առաջի թշնամեաց ձերոց:
|
1:42 And the LORD said unto me, Say unto them, Go not up, neither fight; for I [am] not among you; lest ye be smitten before your enemies:
|
1:43 Եւ խօսեցայ ընդ ձեզ, եւ ոչ լուարուք ինձ, եւ անցէք զբանիւ Տեառն, եւ անսաստեցէք ելէք ի լեառնն:
|
1:43 So I spake unto you; and ye would not hear, but rebelled against the commandment of the LORD, and went presumptuously up into the hill:
|
1:44 Եւ ելեալ Ամովրհացին, որ բնակեալն էր ի լերինն յայնմիկ, ընդդէմ ձեր` հալածեաց զձեզ, որպէս պատիցի մեղու, եւ խոցոտեցին զձեզ ի Սէիրայ մինչեւ ցՀերմա:
|
1:44 And the Amorites, which dwelt in that mountain, came out against you, and chased you, as bees do, and destroyed you in Seir, [even] unto Hormah:
|
1:45 Եւ նստեալ լայիք առաջի Տեառն, եւ ոչ լուաւ Տէր ձայնի ձերում, եւ ոչ անսաց ձեզ:
|
1:45 And ye returned and wept before the LORD; but the LORD would not hearken to your voice, nor give ear unto you:
|
1:46 Եւ նստայք ի Կադէս աւուրս բազումս, որչափ աւուրս երբեմն նստայք անդր:
|
1:46 So ye abode in Kadesh many days, according unto the days that ye abode:
|