34:1 Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Կոփեա դու քեզ երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ առաջին տախտակացն, [542]եւ ել առ իս ի լեառնն.`` եւ գրեցից ի վերայ տախտակացն զպատգամսն որ էին յառաջին տախտակսն զոր խորտակեցերն:
|
34:1 And the LORD said unto Moses, Hew thee two tables of stone like unto the first: and I will write upon [these] tables the words that were in the first tables, which thou brakest:
|
34:2 Լեր պատրաստ առ վաղիւ, եւ ելանիցես ընդ առաւօտս ի լեառնն Սինա, եւ մնասցես ինձ անդ ի վերայ գլխոյ լերինն:
|
34:2 And be ready in the morning, and come up in the morning unto mount Sinai, and present thyself there to me in the top of the mount:
|
34:3 Եւ մի՛ ոք ելանիցէ ընդ քեզ, եւ մի՛ ոք երեւեսցի ամենեւին ի լերինն, եւ արջառ եւ ոչխար մի՛ արածեսցին մօտ ի լեառնն:
|
34:3 And no man shall come up with thee, neither let any man be seen throughout all the mount; neither let the flocks nor herds feed before that mount:
|
34:4 Եւ կոփեաց երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ օրինակի առաջնոցն. եւ կանխեալ Մովսիսի ընդ առաւօտն` ել ի լեառնն Սինա, որպէս հրամայեաց նմա Տէր, եւ ա՛ռ Մովսէս ընդ իւր զերկուս տախտակսն քարեղէնս:
|
34:4 And he hewed two tables of stone like unto the first; and Moses rose up early in the morning, and went up unto mount Sinai, as the LORD had commanded him, and took in his hand the two tables of stone:
|
34:5 Եւ էջ Տէր ամպով, եւ կայր յանդիման նորա անդ. եւ կոչեաց յանուն Տեառն:
|
34:5 And the LORD descended in the cloud, and stood with him there, and proclaimed the name of the LORD:
|
34:6 Եւ անց Տէր առաջի նորա. եւ կարդաց, [543]Տէր Աստուած` գթած եւ ողորմած, երկայնամիտ, բազումողորմ եւ ճշմարիտ:
|
34:6 And the LORD passed by before him, and proclaimed, The LORD, The LORD God, merciful and gracious, longsuffering, and abundant in goodness and truth:
|
34:7 որ պահէ [544]զարդարութիւն, եւ առնէ`` զողորմութիւն ի հազար ազգս, բառնայ զանօրէնութիւնս եւ զանիրաւութիւնս եւ զմեղս, եւ ոչ անպարտ առնէ զպարտաւորն. ածէ զանօրէնութիւնս հարց յորդիս եւ յորդւոց յորդիս մինչեւ յերիս եւ ի չորս ազգս:
|
34:7 Keeping mercy for thousands, forgiving iniquity and transgression and sin, and that will by no means clear [the guilty]; visiting the iniquity of the fathers upon the children, and upon the children' s children, unto the third and to the fourth:
|
34:8 Եւ երագեաց Մովսէս, [545]խոնարհ երկիր`` եպագ եւ ասէ:
|
34:8 And Moses made haste, and bowed his head toward the earth, and worshipped:
|
34:9 Եթէ գտի շնորհս առաջի քո, Տէր, երթիցէ ընդ մեզ Տէր. զի ժողովուրդս խստապարանոց է. եւ բարձցես դու զանօրէնութիւնս եւ զմեղս մեր, եւ եղիցուք մեք քո:
|
34:9 And he said, If now I have found grace in thy sight, O Lord, let my Lord, I pray thee, go among us; for it [is] a stiffnecked people; and pardon our iniquity and our sin, and take us for thine inheritance:
|
34:10 Եւ ասէ [546]Տէր ցՄովսէս``. Ահա ես դնեմ ընդ քեզ ուխտ. առաջի ամենայն ժողովրդեան քո արարից սքանչելիս որ ոչ եղեն յամենայն երկրի եւ յամենայն ազգս. եւ տեսցէ ամենայն ժողովուրդդ յորս ես դու ի միջի դոցա` զգործս Տեառն. զի զարմանալիք իցեն զոր եսս արարից ձեզ:
|
34:10 And he said, Behold, I make a covenant: before all thy people I will do marvels, such as have not been done in all the earth, nor in any nation: and all the people among which thou [art] shall see the work of the LORD: for it [is] a terrible thing that I will do with thee:
|
34:11 Զգոյշ լեր դու ամենայնի զոր միանգամ ես պատուիրեմ քեզ այսօր. ահաւասիկ ես մերժեմ յերեսաց ձերոց զԱմովրհացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին եւ զՓերեզացին եւ զԽեւացին [547]եւ զԳերգեսացին`` եւ զՅեբուսացին:
|
34:11 Observe thou that which I command thee this day: behold, I drive out before thee the Amorite, and the Canaanite, and the Hittite, and the Perizzite, and the Hivite, and the Jebusite:
|
34:12 Զգոյշ լեր անձին քում, գուցէ դնիցես ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, յոր դու մտանիցես ի նոսա, գուցէ լինիցի ձեզ գայթակղութիւն:
|
34:12 Take heed to thyself, lest thou make a covenant with the inhabitants of the land whither thou goest, lest it be for a snare in the midst of thee:
|
34:13 Զբագինս նոցա կործանեսջիք, եւ զարձանս նոցա փշրեսջիք, եւ [548]զանտառս նոցա կոտորեսջիք, [549]եւ զդրօշեալս դից նոցա հրով այրեսջիք:
|
34:13 But ye shall destroy their altars, break their images, and cut down their groves:
|
34:14 Եւ մի՛ պագանիցէք երկիր աստուածոց օտարաց. զի [550]Տէր Աստուածդ` անուն նախանձելի է``, Աստուած նախանձոտ է:
|
34:14 For thou shalt worship no other god: for the LORD, whose name [is] Jealous, [is] a jealous God:
|
34:15 Գուցէ դնիցեն ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, եւ պոռնկիցին զկնի դից նոցա, եւ զոհիցեն աստուածոց նոցա, եւ կոչիցեն զքեզ, եւ ուտիցես ի զոհից նոցա:
|
34:15 Lest thou make a covenant with the inhabitants of the land, and they go a whoring after their gods, and do sacrifice unto their gods, and [one] call thee, and thou eat of his sacrifice:
|
34:16 Եւ առնուցուս ի դստերաց նոցա ուստերաց քոց, եւ [551]ի դստերաց քոց տացես ուստերաց նոցա, եւ պոռնկիցին դստերք քո զկնի նոցա``, եւ պոռնկեցուցանիցեն զուստերս քո զկնի դիցն իւրեանց:
|
34:16 And thou take of their daughters unto thy sons, and their daughters go a whoring after their gods, and make thy sons go a whoring after their gods:
|
34:17 Եւ աստուածս ձուլածոյս մի՛ առնիցես քեզ:
|
34:17 Thou shalt make thee no molten gods:
|
34:18 Զտօն բաղարջակերաց պահեսցես. զեւթն օր բաղարջ կերիցես, որպէս պատուիրեցի քեզ, ի ժամանակի իւրում յամսեանն կանխոց. զի յամսեանն կանխոց ելեր յԵգիպտոսէ:
|
34:18 The feast of unleavened bread shalt thou keep. Seven days thou shalt eat unleavened bread, as I commanded thee, in the time of the month Abib: for in the month Abib thou camest out from Egypt:
|
34:19 Ամենայն [552]արու որ բանայ զարգանդ` ինձ լիցի, եւ ամենայն արուք անասնոյ քո, անդրանիկն արջառոյ եւ անդրանիկն ոչխարի:
|
34:19 All that openeth the matrix [is] mine; and every firstling among thy cattle, [whether] ox or sheep:
|
34:20 Եւ զանդրանիկն իշոյ փրկեսցես գառամբ. ապա թէ ոչ փրկեսցես զնա, [553]զգինս նորա տացես``: Զամենայն անդրանիկս որդւոց քոց փրկեսցես. եւ ձեռնունայն առաջի իմ մի՛ երեւեսցին:
|
34:20 But the firstling of an ass thou shalt redeem with a lamb: and if thou redeem [him] not, then shalt thou break his neck. All the firstborn of thy sons thou shalt redeem. And none shall appear before me empty:
|
34:21 Զվեց օր գործեսցես, եւ յաւուրն եւթներորդի հանգիցես. ի սերմանս եւ ի հունձս հանգիցես:
|
34:21 Six days thou shalt work, but on the seventh day thou shalt rest: in earing time and in harvest thou shalt rest:
|
34:22 Եւ տօն եւթներորդաց արասցես [554]ինձ ի սկզբան հնձոց ցորենոյ, եւ զտօն արմտեաց ամփոփելոյ` [555]յընդմիջել տարւոյն:
|
34:22 And thou shalt observe the feast of weeks, of the firstfruits of wheat harvest, and the feast of ingathering at the year' s end:
|
34:23 Երիս ժամանակս ի տարւոջ երեւեսցի ամենայն արու մանուկ քո առաջի Տեառն Աստուծոյ Իսրայելի:
|
34:23 Thrice in the year shall all your men children appear before the Lord GOD, the God of Israel:
|
34:24 Քանզի մերժեցից զազգսն յերեսաց քոց. եւ ընդարձակեցից զսահմանս քո, եւ ոչ ոք իցէ որ ակն դնիցէ երկրին քում, յորժամ ելանիցես երեւել առաջի Տեառն Աստուծոյ քո երիս ժամանակս ի տարւոջ:
|
34:24 For I will cast out the nations before thee, and enlarge thy borders: neither shall any man desire thy land, when thou shalt go up to appear before the LORD thy God thrice in the year:
|
34:25 Մի՛ զենուցուս ի վերայ խմորելոյ զարիւն զոհից իմոց, եւ մի՛ ելանիցէ յայգ զենումն տօնի զատկի:
|
34:25 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leaven; neither shall the sacrifice of the feast of the passover be left unto the morning:
|
34:26 Զառաջին արմտիս երկրի քո տարցիս ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո:
Մի՛ եփեսցես [556]զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:
|
34:26 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring unto the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother' s milk:
|
34:27 Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Գրեա դու քեզ զպատգամսդ զայդոսիկ. զի այդու բանիւ դնիցեմ ուխտ ընդ քեզ եւ ընդ [557]իս:
|
34:27 And the LORD said unto Moses, Write thou these words: for after the tenor of these words I have made a covenant with thee and with Israel:
|
34:28 Եւ էր Մովսէս առաջի Տեառն զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր. հաց ոչ եկեր եւ ջուր ոչ արբ. եւ գրեաց ի վերայ տախտակացն զբանս ուխտի զտասն պատգամացն:
|
34:28 And he was there with the LORD forty days and forty nights; he did neither eat bread, nor drink water. And he wrote upon the tables the words of the covenant, the ten commandments:
|
34:29 Մինչդեռ իջանէր Մովսէս ի լեռնէն Սինայ, եւ երկոքին տախտակքն ուխտի ի ձեռս Մովսիսի էին, եւ յիջանել իւրում ի լեռնէ անտի` ոչ գիտէր Մովսէս եթէ [558]փառաւորեալ իցէ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա ի խօսել նորա ընդ նմա:
|
34:29 And it came to pass, when Moses came down from mount Sinai with the two tables of testimony in Moses' hand, when he came down from the mount, that Moses wist not that the skin of his face shone while he talked with him:
|
34:30 Եւ ետես Ահարոն եւ ամենայն որդիքն Իսրայելի զՄովսէս, եւ [559]էր փառաւորեալ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա, եւ երկեան մերձենալ ի նա:
|
34:30 And when Aaron and all the children of Israel saw Moses, behold, the skin of his face shone; and they were afraid to come nigh him:
|
34:31 Եւ կոչեաց զնոսա Մովսէս, եւ դարձան առ նա Ահարոն եւ ամենայն իշխանք ժողովրդեանն, եւ խօսեցաւ Մովսէս ընդ նոսա:
|
34:31 And Moses called unto them; and Aaron and all the rulers of the congregation returned unto him: and Moses talked with them:
|
34:32 Եւ ապա մերձեցան առ նա ամենայն որդիքն Իսրայելի. եւ պատմեաց նոցա զամենայն զոր խօսեցաւ ընդ նմա Տէր ի լերինն Սինայ:
|
34:32 And afterward all the children of Israel came nigh: and he gave them in commandment all that the LORD had spoken with him in mount Sinai:
|
34:33 [560]Եւ իբրեւ դադարեաց ի խօսելոյ անտի ընդ նոսա, արկ`` պատրուակ զերեսօք իւրովք:
|
34:33 And [till] Moses had done speaking with them, he put a vail on his face:
|
34:34 Իբրեւ մտանէր Մովսէս առաջի Տեառն խօսել ընդ նմա, մերկանայր զպատրուակն մինչեւ այսրէն ելանելոյ. եւ իբրեւ ելանէր, խօսէր ընդ ամենայն որդիսն Իսրայելի զոր միանգամ պատուիրեաց նմա Տէր:
|
34:34 But when Moses went in before the LORD to speak with him, he took the vail off, until he came out. And he came out, and spake unto the children of Israel [that] which he was commanded:
|
34:35 Եւ տեսին որդիքն Իսրայելի զերեսսն Մովսիսի զի [561]փառաւորեալ էր տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա. եւ արկանէր Մովսէս պատրուակ ի վերայ երեսաց իւրոց, մինչեւ անդրէն մտանելոյ եւ խօսելոյ ընդ նմա:
|
34:35 And the children of Israel saw the face of Moses, that the skin of Moses' face shone: and Moses put the vail upon his face again, until he went in to speak with him:
|