Գ Մակաբայեցիներ / 3 Maccabees - 5 |

Text:
< PreviousԳ Մակաբայեցիներ - 5 3 Maccabees - 5Next >


tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
Троекратное, неосуществившееся распоряжение царя о потоптании иудеев слонами. (1–36).
5:15:1: Յա՛յնմ ժամանակի կոչէր նա զՀերմոն փղապետ, մեծա՛ւ սաստկութեամբ վառել զփիղսն ՚ի վաղիւ անդր. զի առանց յապաղելոյ պատրաստեսցէ գինեզէնս խնկալիցս՝ զայրացեալս կնդրկաւ՝ գազանացեալս անապակաւ, ՚ի հրապարա՛կ ածել՝ թուով իբրեւ եւթն հարիւր. ածե՛լ պատրաստել ահագին պատուհաս ազգին Եբրայեցւոց[6484]։ [6484] Ոմանք. Զայրացուցեալս կնդրկաւ, գազանացուցեալս անապա՛՛... ածեալ թուով... յահագին պատու՛՛։
1 Այն ժամանակ նա կանչեց Հերմոն փղապետին ու հրամայեց, որ սա վաղն եւեթ զինի փղերը, առանց յապաղելու պատրաստի խնկախառն գինիներ, դրանք թունդ դարձնի կնդրուկով, մօտ եօթը հարիւր փղեր կատաղեցնի անապական գինիով, քշի հրապարակ՝ եբրայեցիների գլխին մեծ պատուհաս բերելու համար:
Յա՛յնմ ժամանակի կոչէր նա զՀերմոն փղապետ, մեծա՛ւ սաստկութեամբ վառել զփիղսն ՛ի վաղիւ անդր. զի առանց յապաղելոյ պատրաստեսցէ գինեզէնս խնկալիցս` զայրացեալս կնդրկաւ` գազանացեալս անապակաւ, ՛ի հրապարա՛կ ածել` թուով իբրեւ եւթն հարիւր. ածե՛լ պատրաստել ահագին պատուհաս ազգին Եբրայեցւոց[63]:

5:1: Յա՛յնմ ժամանակի կոչէր նա զՀերմոն փղապետ, մեծա՛ւ սաստկութեամբ վառել զփիղսն ՚ի վաղիւ անդր. զի առանց յապաղելոյ պատրաստեսցէ գինեզէնս խնկալիցս՝ զայրացեալս կնդրկաւ՝ գազանացեալս անապակաւ, ՚ի հրապարա՛կ ածել՝ թուով իբրեւ եւթն հարիւր. ածե՛լ պատրաստել ահագին պատուհաս ազգին Եբրայեցւոց[6484]։
[6484] Ոմանք. Զայրացուցեալս կնդրկաւ, գազանացուցեալս անապա՛՛... ածեալ թուով... յահագին պատու՛՛։
1 Այն ժամանակ նա կանչեց Հերմոն փղապետին ու հրամայեց, որ սա վաղն եւեթ զինի փղերը, առանց յապաղելու պատրաստի խնկախառն գինիներ, դրանք թունդ դարձնի կնդրուկով, մօտ եօթը հարիւր փղեր կատաղեցնի անապական գինիով, քշի հրապարակ՝ եբրայեցիների գլխին մեծ պատուհաս բերելու համար:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:15:1 Тогда царь, исполненный сильного гнева и неизменный в своей ненависти, призвал Ермона, заведовавшего слонами, и приказал на следующий день всех слонов,
5:1 τότε τοτε at that προσκαλεσάμενος προσκαλεω summon Ἕρμωνα ερμων the πρὸς προς to; toward τῇ ο the τῶν ο the ἐλεφάντων ελεφας care βαρείᾳ βαρυς weighty; heavy μεμεστωμένος μεστοομαι passion; temperament καὶ και and; even χόλῳ χολος down; by πᾶν πας all; every ἀμετάθετος αμεταθετος non-transferable; unalterable
Then the king, completely inflexible, was filled with overpowering anger and wrath; so he summoned Hermon, keeper of the elephants:

5:1 Тогда царь, исполненный сильного гнева и неизменный в своей ненависти, призвал Ермона, заведовавшего слонами, и приказал на следующий день всех слонов,
5:1
τότε τοτε at that
προσκαλεσάμενος προσκαλεω summon
Ἕρμωνα ερμων the
πρὸς προς to; toward
τῇ ο the
τῶν ο the
ἐλεφάντων ελεφας care
βαρείᾳ βαρυς weighty; heavy
μεμεστωμένος μεστοομαι passion; temperament
καὶ και and; even
χόλῳ χολος down; by
πᾶν πας all; every
ἀμετάθετος αμεταθετος non-transferable; unalterable
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
1. О сильно возбуждающем действии ладана, в больших дозах, известно и из других источников (Dioscorid. I, 70). По 30: ст. слоны приводились «в бешеное состояние благоуханным питьем вина, приправленного ладаном». — Число слонов (500), кажется, сильно преувеличено. Птоломей II Филадельф к концу своего царствования имел их только 300. — У Птоломея Филопатора в битве при Рафии было всего 73: слона. — «Вывести их на Иудеев, обреченных встретить смерть…» . Греч.: εισαγαγείν προς συνάντησιν τού μόρου τών Ιουδαίων…, слав.: «повести во сретение смерти Иудейския…» . Писатель олицетворяет смерть иудеев, и изображает слонов как бы ее орудиями, которые вышли ей на встречу, чтобы стать исполнителями страшного ее дела.
5:25:2: Եւ թագաւորն զա՛յս հրաման տայր փղապետին, եւ ինքն յուրախութիւն դառնայր՝ բազում զօրօք մեծամեծ աւագանով, որ առաւե՛լ եւս թշնամութեամբ էին ընդ ազգին Եբրայեցւոց քան զթագաւորն[6485]։ [6485] Ոմանք յաւելուն. Բազում զօրօք բարեկամօք մեծամեծ։
2 Թագաւորը փղապետին այս հրամանը տուեց, իսկ ինքը վերադարձաւ իր ուրախութիւնը շարունակելու բազմաթիւ զօրքերի, բարեկամների, մեծամեծ աւագանու հետ, որոնք եբրայեցիների նկատմամբ աւելի թշնամաբար էին վերաբերւում, քան թագաւորն ինքը:
Եւ թագաւորն զա՛յս հրաման տայր փղապետին, եւ ինքն յուրախութիւն դառնայր` բազում զօրօք մեծամեծ աւագանով, որ առաւե՛լ եւս թշնամութեամբ էին ընդ ազգին Եբրայեցւոց քան զթագաւորն[64]:

5:2: Եւ թագաւորն զա՛յս հրաման տայր փղապետին, եւ ինքն յուրախութիւն դառնայր՝ բազում զօրօք մեծամեծ աւագանով, որ առաւե՛լ եւս թշնամութեամբ էին ընդ ազգին Եբրայեցւոց քան զթագաւորն[6485]։
[6485] Ոմանք յաւելուն. Բազում զօրօք բարեկամօք մեծամեծ։
2 Թագաւորը փղապետին այս հրամանը տուեց, իսկ ինքը վերադարձաւ իր ուրախութիւնը շարունակելու բազմաթիւ զօրքերի, բարեկամների, մեծամեծ աւագանու հետ, որոնք եբրայեցիների նկատմամբ աւելի թշնամաբար էին վերաբերւում, քան թագաւորն ինքը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:2числом пятьсот, накормить ладаном в возможно больших приемах и вдоволь напоить цельным вином, и когда они рассвирепеют от данного им в изобилии питья, вывести их на Иудеев, обреченных встретить смерть.5:2 Дав такое приказание, он отправился на пиршество, пригласив особенно тех из своих друзей и воинов, которые враждовали против Иудеев;
5:2 ἐκέλευσεν κελευω exhort; command ὑπὸ υπο under; by τὴν ο the ἐπερχομένην επερχομαι come on / against ἡμέραν ημερα day δαψιλέσι δαψιλης censer καὶ και and; even οἴνῳ οινος wine πλείονι πολυς much; many ἀκράτῳ ακρατος unmixed ἅπαντας απας all at once; everything τοὺς ο the ἐλέφαντας ελεφας give a drink; water ὄντας ειμι be τὸν ο the ἀριθμὸν αριθμος number πεντακοσίους πεντακοσιοι five hundred καὶ και and; even ἀγριωθέντας αγριοω the τοῦ ο the πόματος πομα drink ἀφθόνῳ αφθονος lead in; bring in πρὸς προς to; toward συνάντησιν συναντησις meeting τοῦ ο the μόρου μορος the Ιουδαίων ιουδαιος Judean
and ordered him on the following day to drug all the elephants -- five hundred in number -- with large handfuls of frankincense and plenty of unmixed wine, and to drive them in, maddened by the lavish abundance of liquor, so that the Jews might meet their doom. When he had given these orders he returned to his feasting, together with those of his friends and of the army who were especially hostile toward the Jews:

числом пятьсот, накормить ладаном в возможно больших приемах и вдоволь напоить цельным вином, и когда они рассвирепеют от данного им в изобилии питья, вывести их на Иудеев, обреченных встретить смерть.
5:2 Дав такое приказание, он отправился на пиршество, пригласив особенно тех из своих друзей и воинов, которые враждовали против Иудеев;
5:2
ἐκέλευσεν κελευω exhort; command
ὑπὸ υπο under; by
τὴν ο the
ἐπερχομένην επερχομαι come on / against
ἡμέραν ημερα day
δαψιλέσι δαψιλης censer
καὶ και and; even
οἴνῳ οινος wine
πλείονι πολυς much; many
ἀκράτῳ ακρατος unmixed
ἅπαντας απας all at once; everything
τοὺς ο the
ἐλέφαντας ελεφας give a drink; water
ὄντας ειμι be
τὸν ο the
ἀριθμὸν αριθμος number
πεντακοσίους πεντακοσιοι five hundred
καὶ και and; even
ἀγριωθέντας αγριοω the
τοῦ ο the
πόματος πομα drink
ἀφθόνῳ αφθονος lead in; bring in
πρὸς προς to; toward
συνάντησιν συναντησις meeting
τοῦ ο the
μόρου μορος the
Ιουδαίων ιουδαιος Judean
ru▾ LXX-gloss▾
5:35:3: Իսկ փղապետն իբրեւ լուա՛ւ զհրամանն սաստկութեամբ՝ կատարէր, ՚ի ժամ անդ զփիղսն պատրաստէր. եւ ա՛յլ սպասաւորքն ելանէին կապէին զտառապելոցն զոտս եւ զձեռս, եւ զա՛յլ պահ գիշերապահ շո՛ւրջ զնոքօք զգուշութեամբ բիւրազգի ածէին. ընդ միտս իւրեանց համարեալ, ընդ այգն ընդ առաւօտն վախճան սատակման ածեալ ՚ի վերայ ազգին տեսանէին[6486]։ [6486] Ոմանք. Իսկ փղապետն իբրեւ առնոյր զհրա՛՛... եւ ՚ի ժամ անդր զփիղսն... ՚ի միտս իւրեանց հա՛՛... ածել ՚ի վերայ։
3 Երբ փղապետը լսեց խիստ հրամանը, նոյն ժամին էլ պատրաստ վիճակի բերեց փղերին: Ծառաները ելան, կապեցին տառապեալների ձեռքերն ու ոտքերը, իսկ ուրիշ ծառաներ, իբրեւ գիշերային պահակներ, զգուշութեամբ նրանց շուրջն էին պտտւում՝ մտածելով, թէ առաւօտեան կը տեսնեն այդ ազգի կոտորածն ու վախճանը:
Իսկ փղապետն իբրեւ լուա՛ւ զհրամանն սաստկութեամբ` կատարէր, ՛ի ժամ անդ զփիղսն պատրաստէր. եւ ա՛յլ սպասաւորքն ելանէին կապէին զտառապելոցն զոտս եւ զձեռս, եւ զա՛յլ պահ գիշերապահ շո՛ւրջ զնոքօք զգուշութեամբ բիւրազգի ածէին. ընդ միտս իւրեանց համարեալ, ընդ այգն ընդ առաւօտն վախճան սատակման ածեալ ՛ի վերայ ազգին տեսանէին[65]:

5:3: Իսկ փղապետն իբրեւ լուա՛ւ զհրամանն սաստկութեամբ՝ կատարէր, ՚ի ժամ անդ զփիղսն պատրաստէր. եւ ա՛յլ սպասաւորքն ելանէին կապէին զտառապելոցն զոտս եւ զձեռս, եւ զա՛յլ պահ գիշերապահ շո՛ւրջ զնոքօք զգուշութեամբ բիւրազգի ածէին. ընդ միտս իւրեանց համարեալ, ընդ այգն ընդ առաւօտն վախճան սատակման ածեալ ՚ի վերայ ազգին տեսանէին[6486]։
[6486] Ոմանք. Իսկ փղապետն իբրեւ առնոյր զհրա՛՛... եւ ՚ի ժամ անդր զփիղսն... ՚ի միտս իւրեանց հա՛՛... ածել ՚ի վերայ։
3 Երբ փղապետը լսեց խիստ հրամանը, նոյն ժամին էլ պատրաստ վիճակի բերեց փղերին: Ծառաները ելան, կապեցին տառապեալների ձեռքերն ու ոտքերը, իսկ ուրիշ ծառաներ, իբրեւ գիշերային պահակներ, զգուշութեամբ նրանց շուրջն էին պտտւում՝ մտածելով, թէ առաւօտեան կը տեսնեն այդ ազգի կոտորածն ու վախճանը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:3а Ермон, начальствующий над слонами, в точности исполнил его повеление.5:3 Назначенные при этом служители пошли вечером вязать руки несчастным и другие принимали против них предосторожности, думая, что через ночь весь народ подвергнется конечной гибели.
5:3 ὁ ο the μὲν μεν first of all τάδε οδε further; this προστάσσων προστασσω ordain; order ἐτρέπετο τρεπω to; toward τὴν ο the εὐωχίαν ευωχια gather τοὺς ο the μάλιστα μαλιστα especially τῶν ο the φίλων φιλος friend καὶ και and; even τῆς ο the στρατιᾶς στρατια army ἀπεχθῶς απεχθως have; hold πρὸς προς to; toward τοὺς ο the Ιουδαίους ιουδαιος Judean
And Hermon, keeper of the elephants, proceeded faithfully to carry out the orders. The servants in charge of the Jews went out in the evening and bound the hands of the wretched people and arranged for their continued custody through the night, convinced that the whole nation would experience its final destruction:

а Ермон, начальствующий над слонами, в точности исполнил его повеление.
5:3 Назначенные при этом служители пошли вечером вязать руки несчастным и другие принимали против них предосторожности, думая, что через ночь весь народ подвергнется конечной гибели.
5:3
ο the
μὲν μεν first of all
τάδε οδε further; this
προστάσσων προστασσω ordain; order
ἐτρέπετο τρεπω to; toward
τὴν ο the
εὐωχίαν ευωχια gather
τοὺς ο the
μάλιστα μαλιστα especially
τῶν ο the
φίλων φιλος friend
καὶ και and; even
τῆς ο the
στρατιᾶς στρατια army
ἀπεχθῶς απεχθως have; hold
πρὸς προς to; toward
τοὺς ο the
Ιουδαίους ιουδαιος Judean
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
3. «Пошли… вязать руки несчастным…» . По приказанию царя, это должно было быть сделано еще ранее (III:18), и действительно упоминается уже сделанным (IV:8). Здесь упоминание этого еще раз вызывает лишь одно недоумение.
5:45:4: Իսկ Հրէայքն յամենայն կողմանց զանձինս իւրեանց անզօր եւ առանց օգնականութեան գէ՛շ անկեալ հեթանոսացն համարէին. զամենակալն Աստուած, եւ զամենայն զօրութեանց զօրացուցիչ զողորմածն Աստուած՝ անդադար բարբառով արտասուօք կարդային։ Անկեալ առ հասարակ աղաչէին՝ դարձուցանել շրջել զխորհուրդն անօրէնութեան. մեծապէս յայտնութեամբ անցուցանել զօրհասն, որ անդէն մօտաշուտ զոտիւք զձեռօք պատեալ է[6487]։ [6487] ՚Ի լուս՛՛. Որ անդէն մօտալուտ զոտիւք. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։
4 Իսկ հրեաներն իրենց անզօր ու անօգնական էին համարում, իբրեւ մի լէշ՝ նետուած հեթանոսների առաջ: Նրանք անդադար աղօթելով, արտասուելով դիմում էին Ամենակալ Աստծուն, ամէն զօրութիւն զօրացնող, ողորմած Աստծուն: Բոլորն առհասարակ ծնկի եկած աղաչում էին, որ նա խափանի անօրէն այս դիտաւորութիւնը, մի մեծ հրաշքով վերացնի այս օրհասը, որ ահա մօտենում է ոտքերն ու ձեռքերը կապուած այս մարդկանց:
Իսկ Հրէայքն յամենայն կողմանց զանձինս իւրեանց անզօր եւ առանց օգնականութեան գէ՛շ անկեալ հեթանոսացն համարէին. զամենակալն Աստուած, եւ զամենայն զօրութեանց զօրացուցիչ զողորմածն Աստուած` անդադար բարբառով արտասուօք կարդային: Անկեալ առ հասարակ աղաչէին` դարձուցանել շրջել զխորհուրդն անօրէնութեան. մեծապէս յայտնութեամբ անցուցանել զօրհասն, որ անդէն մօտաշուտ զոտիւք զձեռօք պատեալ է[66]:

5:4: Իսկ Հրէայքն յամենայն կողմանց զանձինս իւրեանց անզօր եւ առանց օգնականութեան գէ՛շ անկեալ հեթանոսացն համարէին. զամենակալն Աստուած, եւ զամենայն զօրութեանց զօրացուցիչ զողորմածն Աստուած՝ անդադար բարբառով արտասուօք կարդային։ Անկեալ առ հասարակ աղաչէին՝ դարձուցանել շրջել զխորհուրդն անօրէնութեան. մեծապէս յայտնութեամբ անցուցանել զօրհասն, որ անդէն մօտաշուտ զոտիւք զձեռօք պատեալ է[6487]։
[6487] ՚Ի լուս՛՛. Որ անդէն մօտալուտ զոտիւք. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։
4 Իսկ հրեաներն իրենց անզօր ու անօգնական էին համարում, իբրեւ մի լէշ՝ նետուած հեթանոսների առաջ: Նրանք անդադար աղօթելով, արտասուելով դիմում էին Ամենակալ Աստծուն, ամէն զօրութիւն զօրացնող, ողորմած Աստծուն: Բոլորն առհասարակ ծնկի եկած աղաչում էին, որ նա խափանի անօրէն այս դիտաւորութիւնը, մի մեծ հրաշքով վերացնի այս օրհասը, որ ահա մօտենում է ոտքերն ու ձեռքերը կապուած այս մարդկանց:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:45:4 Иудеи же, казавшиеся язычникам лишенными всякой защиты, ибо отовсюду стеснены они были тяжкими узами, призывали всемогущего Господа, властвующего над всякою властью, своего милосердого Бога и Отца, призывали все непрестающим воплем со слезами, умоляя отвратить от них нечестивый умысел и спасти их от приготовленной им смерти Своим славным явлением.
5:4 ὁ ο the δὲ δε though; while ἐλεφαντάρχης ελεφανταρχης the προσταγὲν προστασσω ordain; order ἀραρότως αραροτως consummate; finish
For to the Gentiles it appeared that the Jews were left without any aid, because in their bonds they were forcibly confined on every side. But with tears and a voice hard to silence they all called upon the Almighty Lord and Ruler of all power, their merciful God and Father, praying that he avert with vengeance the evil plot against them and in a glorious manifestation rescue them from the fate now prepared for them. So their entreaty ascended fervently to heaven:

5:4 Иудеи же, казавшиеся язычникам лишенными всякой защиты, ибо отовсюду стеснены они были тяжкими узами, призывали всемогущего Господа, властвующего над всякою властью, своего милосердого Бога и Отца, призывали все непрестающим воплем со слезами, умоляя отвратить от них нечестивый умысел и спасти их от приготовленной им смерти Своим славным явлением.
5:4
ο the
δὲ δε though; while
ἐλεφαντάρχης ελεφανταρχης the
προσταγὲν προστασσω ordain; order
ἀραρότως αραροτως consummate; finish
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
4. Бог именуется здесь Отцом Израиля, как его Создатель, любящий Воспитатель, Руководитель и Попечитель; ср. Втор XXXII:18; Ис LXIV:8, 16; LXIII:8; Тов XIII:4: и во многих других местах — особенно позднейших книг.
5:55:5: Փղապետն զանողորմ գազանսն՝ գինեզէնս խնկալիցս զայրացուցեալ ընդ առաւօտն ՚ի դուռն թագաւորին հասուցանէր։
5 Փղապետն անողորմ գազանները խնկախառն գինիներով գրգռելով՝ առաւօտեան հասցրեց թագաւորի պալատը:
Փղապետն զանողորմ գազանսն` գինեզէնս խնկալիցս զայրացուցեալ ընդ առաւօտն ՛ի դուռն թագաւորին հասուցանէր:

5:5: Փղապետն զանողորմ գազանսն՝ գինեզէնս խնկալիցս զայրացուցեալ ընդ առաւօտն ՚ի դուռն թագաւորին հասուցանէր։
5 Փղապետն անողորմ գազանները խնկախառն գինիներով գրգռելով՝ առաւօտեան հասցրեց թագաւորի պալատը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:55:5 Прилежное моление их взошло на небо. Ермон, напоив неукротимых слонов, после обильной дачи им вина и ладана, утром явился во дворец донести о сем царю.
5:5 οἵ ος who; what τε τε both; and πρὸς προς to; toward τούτοις ουτος this; he λειτουργοὶ λειτουργος functionary; minister κατὰ κατα down; by τὴν ο the ἑσπέραν εσπερα evening ἐξιόντες εξιημι the τῶν ο the ταλαιπωρούντων ταλαιπωρεω wretched ἐδέσμευον δεσμευω bundle up; tether χεῖρας χειρ hand τήν ο the τε τε both; and λοιπὴν λοιπον finally; remainder ἐμηχανῶντο μηχαναομαι about; around αὐτοὺς αυτος he; him ἀσφάλειαν ασφαλεια security; certainty ἔννυχον εννυχος still in the night δόξαντες δοκεω imagine; seem ὁμοῦ ομου together λήμψεσθαι λαμβανω take; get τὸ ο the φῦλον φυλον extremity; limit τῆς ο the ὀλεθρίας ολεθρια destruction; ruin
Hermon, however, when he had drugged the pitiless elephants until they had been filled with a great abundance of wine and satiated with frankincense, presented himself at the courtyard early in the morning to report to the king about these preparations:

5:5 Прилежное моление их взошло на небо. Ермон, напоив неукротимых слонов, после обильной дачи им вина и ладана, утром явился во дворец донести о сем царю.
5:5
οἵ ος who; what
τε τε both; and
πρὸς προς to; toward
τούτοις ουτος this; he
λειτουργοὶ λειτουργος functionary; minister
κατὰ κατα down; by
τὴν ο the
ἑσπέραν εσπερα evening
ἐξιόντες εξιημι the
τῶν ο the
ταλαιπωρούντων ταλαιπωρεω wretched
ἐδέσμευον δεσμευω bundle up; tether
χεῖρας χειρ hand
τήν ο the
τε τε both; and
λοιπὴν λοιπον finally; remainder
ἐμηχανῶντο μηχαναομαι about; around
αὐτοὺς αυτος he; him
ἀσφάλειαν ασφαλεια security; certainty
ἔννυχον εννυχος still in the night
δόξαντες δοκεω imagine; seem
ὁμοῦ ομου together
λήμψεσθαι λαμβανω take; get
τὸ ο the
φῦλον φυλον extremity; limit
τῆς ο the
ὀλεθρίας ολεθρια destruction; ruin
ru▾ LXX-gloss▾
5:65:6: Իսկ ա՛յն որ յաւիտենից ժամանակաց գեղեցիկ արարածք, բարւո՛ք բաժին տունջեան եւ գիշերոյ վիճա՛կ ելեալ յերկնաւոր ՚ի պարգեւատու յառատաձեռնն Աստուծոյ, ելանէր պարգեւ մասն մի քնոյ՝ զոր առաքէր ՚ի վերայ թագաւորին. եւ անդէն թանձր եւ խորին, եւ քաղցր եւ անոյշ քնով ՚ի զօրութիւն Տեառն կապէր զթագաւորն, եւ զնա յանշարժ խորհրդոցն անտի խաբեալ վրիպեալ կացուցանէր[6488]։ [6488] Ոմանք. Եւ գիշերոյ վիճակեալ յերկնաւոր... ելանէր պարգեւ մի մասն քն՛՛։ Ոսկան. Թանձր եւ խորխորին եւ։
6 Պարգեւատու, երկնաւոր, առատաձեռն Աստուած, սակայն, թագաւորին պարգեւեց խոր քուն, որ իբրեւ բարի պարգեւ վաղնջական ժամանակներից ի վեր գիշեր ու ցերեկ տրւում է գեղեցիկ արարածներին: Նա իր զօրութեամբ թագաւորին թանձր, խոր, քաղցր ու անուշ քուն առաքելով՝ կապեց, մոլորեցրեց, շեղեց եւ հեռու պահեց նրան իր հաստատ որոշումից:
Իսկ ա՛յն որ յաւիտենից ժամանակաց գեղեցիկ արարածք, բարւո՛ք բաժին տուընջեան եւ գիշերոյ վիճա՛կ ելեալ յերկնաւոր ՛ի պարգեւատու յառատաձեռնն Աստուծոյ, ելանէր պարգեւ մասն մի քնոյ` զոր առաքէր ՛ի վերայ թագաւորին. եւ անդէն թանձր եւ խորին, եւ քաղցր եւ անոյշ քնով ՛ի զօրութիւն Տեառն կապէր զթագաւորն, եւ զնա յանշարժ խորհրդոցն անտի խաբեալ վրիպեալ կացուցանէր[67]:

5:6: Իսկ ա՛յն որ յաւիտենից ժամանակաց գեղեցիկ արարածք, բարւո՛ք բաժին տունջեան եւ գիշերոյ վիճա՛կ ելեալ յերկնաւոր ՚ի պարգեւատու յառատաձեռնն Աստուծոյ, ելանէր պարգեւ մասն մի քնոյ՝ զոր առաքէր ՚ի վերայ թագաւորին. եւ անդէն թանձր եւ խորին, եւ քաղցր եւ անոյշ քնով ՚ի զօրութիւն Տեառն կապէր զթագաւորն, եւ զնա յանշարժ խորհրդոցն անտի խաբեալ վրիպեալ կացուցանէր[6488]։
[6488] Ոմանք. Եւ գիշերոյ վիճակեալ յերկնաւոր... ելանէր պարգեւ մի մասն քն՛՛։ Ոսկան. Թանձր եւ խորխորին եւ։
6 Պարգեւատու, երկնաւոր, առատաձեռն Աստուած, սակայն, թագաւորին պարգեւեց խոր քուն, որ իբրեւ բարի պարգեւ վաղնջական ժամանակներից ի վեր գիշեր ու ցերեկ տրւում է գեղեցիկ արարածներին: Նա իր զօրութեամբ թագաւորին թանձր, խոր, քաղցր ու անուշ քուն առաքելով՝ կապեց, մոլորեցրեց, շեղեց եւ հեռու պահեց նրան իր հաստատ որոշումից:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:65:6 Но Бог послал царю крепкий сон, этот добрый дар, от века ниспосылаемый Им и в нощи и во дни всем, кому Он хочет.5:7 Божиим устроением погруженный в приятный и глубокий сон, он забыл о своем беззаконном предприятии и совершенно обманулся в своем непременном решении.
5:6 οἱ ο the δὲ δε though; while πάσης πας all; every σκέπης σκεπης lonesome; wilderness δοκοῦντες δοκεω imagine; seem εἶναι ειμι be τοῖς ο the ἔθνεσιν εθνος nation; caste Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean διὰ δια through; because of τὴν ο the πάντοθεν παντοθεν all over; from every side περιέχουσαν περιεχω constrain; contain αὐτοὺς αυτος he; him μετὰ μετα with; amid δεσμῶν δεσμος bond; confinement ἀνάγκην αναγκη compulsion; necessity
But the Lord sent upon the king a portion of sleep, that beneficence which from the beginning, night and day, is bestowed by him who grants it to whomever he wishes. And by the action of the Lord he was overcome by so pleasant and deep a sleep that he quite failed in his lawless purpose and was completely frustrated in his inflexible plan:

5:6 Но Бог послал царю крепкий сон, этот добрый дар, от века ниспосылаемый Им и в нощи и во дни всем, кому Он хочет.
5:7 Божиим устроением погруженный в приятный и глубокий сон, он забыл о своем беззаконном предприятии и совершенно обманулся в своем непременном решении.
5:6
οἱ ο the
δὲ δε though; while
πάσης πας all; every
σκέπης σκεπης lonesome; wilderness
δοκοῦντες δοκεω imagine; seem
εἶναι ειμι be
τοῖς ο the
ἔθνεσιν εθνος nation; caste
Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean
διὰ δια through; because of
τὴν ο the
πάντοθεν παντοθεν all over; from every side
περιέχουσαν περιεχω constrain; contain
αὐτοὺς αυτος he; him
μετὰ μετα with; amid
δεσμῶν δεσμος bond; confinement
ἀνάγκην αναγκη compulsion; necessity
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
6. «Крепкий сон…», греч, υανου μέρος…, слав. «сна часть…» . Быть может, здесь писатель хотел выразить мысль так: Бог послал царю припадок сна, т. е. сон некоторой ненормальной крепости и приятности.
5:75:7: Ա՛նդ որդիք Եբրայեցւոցն՝ զժամանակեալ զմահաբեր զօրհասի՛ ժամանակն զանցուցեալ, զսուրբն զերկնաւորն Աստուած օրհնէին։ Եւ դարձեալ անկեալ ՚ի վերայ երեսաց իւրեանց՝ աղաչէին կատարել զպարգեւն ՚ի մեծազօր բազկէ անտի, ՚ի մէջ հպարտացեալ հեթանոսացն երեւեցուցանել[6489]։ [6489] Ոմանք. Զժամակալ զմահաբեր զօր՛՛։
7 Երբ եբրայեցիները տեսան, որ անցել է օրհասի մահաբեր ժամանակը, սկսեցին օրհնել երկնաւոր սուրբ Աստծուն եւ նորից իրենց երեսի վրայ ընկած՝ աղաչում էին նրան, որ գոռոզ հեթանոսներին ցոյց տայ իր մեծազօր բազկի զօրութիւնը:
Ա՛նդ որդիք Եբրայեցւոցն` զժամանակեալ զմահաբեր զօրհասի՛ ժամանակն զանցուցեալ, զսուրբն զերկնաւորն Աստուած օրհնէին: Եւ դարձեալ անկեալ ՛ի վերայ երեսաց իւրեանց` աղաչէին կատարել զպարգեւն ՛ի մեծազօր բազկէ անտի, ՛ի մէջ հպարտացեալ հեթանոսացն երեւեցուցանել[68]:

5:7: Ա՛նդ որդիք Եբրայեցւոցն՝ զժամանակեալ զմահաբեր զօրհասի՛ ժամանակն զանցուցեալ, զսուրբն զերկնաւորն Աստուած օրհնէին։ Եւ դարձեալ անկեալ ՚ի վերայ երեսաց իւրեանց՝ աղաչէին կատարել զպարգեւն ՚ի մեծազօր բազկէ անտի, ՚ի մէջ հպարտացեալ հեթանոսացն երեւեցուցանել[6489]։
[6489] Ոմանք. Զժամակալ զմահաբեր զօր՛՛։
7 Երբ եբրայեցիները տեսան, որ անցել է օրհասի մահաբեր ժամանակը, սկսեցին օրհնել երկնաւոր սուրբ Աստծուն եւ նորից իրենց երեսի վրայ ընկած՝ աղաչում էին նրան, որ գոռոզ հեթանոսներին ցոյց տայ իր մեծազօր բազկի զօրութիւնը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:75:8 Иудеи же, избавившись предназначенного часа, восхваляли святаго Бога своего и снова умоляли Благопримирительного показать гордым язычникам силу всемогущей десницы Своей.
5:7 τὸν ο the παντοκράτορα παντοκρατωρ almighty κύριον κυριος lord; master καὶ και and; even πάσης πας all; every δυνάμεως δυναμις power; ability δυναστεύοντα δυναστευω merciful θεὸν θεος God αὐτῶν αυτος he; him καὶ και and; even πατέρα πατηρ father δυσκαταπαύστῳ δυσκαταπαυστος scream πάντες πας all; every μετὰ μετα with; amid δακρύων δακρυ tear ἐπεκαλέσαντο επικαλεω invoke; nickname δεόμενοι δεομαι petition
Then the Jews, since they had escaped the appointed hour, praised their holy God and again begged him who is easily reconciled to show the might of his all- powerful hand to the arrogant Gentiles:

5:8 Иудеи же, избавившись предназначенного часа, восхваляли святаго Бога своего и снова умоляли Благопримирительного показать гордым язычникам силу всемогущей десницы Своей.
5:7
τὸν ο the
παντοκράτορα παντοκρατωρ almighty
κύριον κυριος lord; master
καὶ και and; even
πάσης πας all; every
δυνάμεως δυναμις power; ability
δυναστεύοντα δυναστευω merciful
θεὸν θεος God
αὐτῶν αυτος he; him
καὶ και and; even
πατέρα πατηρ father
δυσκαταπαύστῳ δυσκαταπαυστος scream
πάντες πας all; every
μετὰ μετα with; amid
δακρύων δακρυ tear
ἐπεκαλέσαντο επικαλεω invoke; nickname
δεόμενοι δεομαι petition
ru▾ LXX-gloss▾
5:85:8: Իբրեւ ընդ մէջ լինէր ժամ տա՛սներորդ. եւ սպաս տաճարին ամենայն պատրաստեալ էր, եւ կոչնականքն յիւրաքանչիւր ՚ի չափս յօրինեալ կային. յանկարծակի խթեաց ա՛զդ արար, մերձ յանցանել լինել ժամ ուրախութեան տաճարին։ Զա՛յն ժամ զուրախութեան զմտաւ ածէր թագաւորն, եւ անդէն բազմեալ վաղվաղակի հրամայէր զկոչնականսն ՚ի ներքս կոչել, սպա՛ս առնել տաճարին բարձի՛ցն պատրաստութեան, զա՛յր ա՛յր յիւրաքանչիւր գահ հրամայէր մատուցանել[6490]. [6490] Ոմանք. Եւ անդրէն բազմեալ։
8 Երբ կիսուեց տասներորդ ժամը, եւ արդէն վերջացրել էին խնջոյքի պատրաստութիւն տեսնելը, եւ հրաւիրուածներից իւրաքանչիւրը կանգնած էր ըստ իր աստիճանի, այն ժամանակ արարողապետը ներս մտաւ, արթնացրեց թագաւորին եւ յայտնեց, որ խնջոյքն սկսելու ժամանակն է: Թագաւորը յիշեց, որ մարդկանց խնջոյքի էր հրաւիրել: Նա անմիջապէս վեր կենալով՝ հրամայեց հրաւիրուածներին ներս կանչել, բարձեր սպասարկել նրանց խնջոյքին մասնակցելու համար, իրաքանչիւրին, ըստ իր աստիճանի, գահաւորակ մատուցել:
Իբրեւ ընդ մէջ լինէր ժամ տա՛սներորդ. եւ սպաս տաճարին ամենայն պատրաստեալ էր, եւ կոչնականքն յիւրաքանչիւր ՛ի չափս յօրինեալ կային. յանկարծակի խթեաց ա՛զդ արար, մերձ յանցանել լինել ժամ ուրախութեան տաճարին: Զա՛յն ժամ զուրախութեան զմտաւ ածէր թագաւորն, եւ անդէն բազմեալ վաղվաղակի հրամայէր զկոչնականսն ՛ի ներքս կոչել, սպա՛ս առնել տաճարին բարձի՛ցն պատրաստութեան, զա՛յր ա՛յր յիւրաքանչիւր գահ հրամայէր մատուցանել[69]:

5:8: Իբրեւ ընդ մէջ լինէր ժամ տա՛սներորդ. եւ սպաս տաճարին ամենայն պատրաստեալ էր, եւ կոչնականքն յիւրաքանչիւր ՚ի չափս յօրինեալ կային. յանկարծակի խթեաց ա՛զդ արար, մերձ յանցանել լինել ժամ ուրախութեան տաճարին։ Զա՛յն ժամ զուրախութեան զմտաւ ածէր թագաւորն, եւ անդէն բազմեալ վաղվաղակի հրամայէր զկոչնականսն ՚ի ներքս կոչել, սպա՛ս առնել տաճարին բարձի՛ցն պատրաստութեան, զա՛յր ա՛յր յիւրաքանչիւր գահ հրամայէր մատուցանել[6490].
[6490] Ոմանք. Եւ անդրէն բազմեալ։
8 Երբ կիսուեց տասներորդ ժամը, եւ արդէն վերջացրել էին խնջոյքի պատրաստութիւն տեսնելը, եւ հրաւիրուածներից իւրաքանչիւրը կանգնած էր ըստ իր աստիճանի, այն ժամանակ արարողապետը ներս մտաւ, արթնացրեց թագաւորին եւ յայտնեց, որ խնջոյքն սկսելու ժամանակն է: Թագաւորը յիշեց, որ մարդկանց խնջոյքի էր հրաւիրել: Նա անմիջապէս վեր կենալով՝ հրամայեց հրաւիրուածներին ներս կանչել, բարձեր սպասարկել նրանց խնջոյքին մասնակցելու համար, իրաքանչիւրին, ըստ իր աստիճանի, գահաւորակ մատուցել:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:85:9 Когда прошла уже половина десятого часа, служитель, которому поручены были приглашения, видя, что приглашенные уже собрались, вошел к царю будить его. С трудом разбудив его, он объявил, что время пиршества проходит, и дал отчет в своем поручении. Поверив его и отправившись пить, царь приказал пришедшим на пир возлечь прямо против себя.
5:8 τὴν ο the κατ᾿ κατα down; by αὐτῶν αυτος he; him μεταστρέψαι μεταστρεφω reverse βουλὴν βουλη intent ἀνοσίαν ανοσιος irresponsible καὶ και and; even ῥύσασθαι ρυομαι rescue αὐτοὺς αυτος he; him μετὰ μετα with; amid μεγαλομεροῦς μεγαλομερης manifestation ἐκ εκ from; out of τοῦ ο the παρὰ παρα from; by πόδας πους foot; pace ἐν εν in ἑτοίμῳ ετοιμος ready; prepared μόρου μορος man's appointed doom; fate
But now, since it was nearly the middle of the tenth hour, the person who was in charge of the invitations, seeing that the guests were assembled, approached the king and nudged him. And when he had with difficulty roused him, he pointed out that the hour of the banquet was already slipping by, and he gave him an account of the situation. The king, after considering this, returned to his drinking, and ordered those present for the banquet to recline opposite him:

5:9 Когда прошла уже половина десятого часа, служитель, которому поручены были приглашения, видя, что приглашенные уже собрались, вошел к царю будить его. С трудом разбудив его, он объявил, что время пиршества проходит, и дал отчет в своем поручении. Поверив его и отправившись пить, царь приказал пришедшим на пир возлечь прямо против себя.
5:8
τὴν ο the
κατ᾿ κατα down; by
αὐτῶν αυτος he; him
μεταστρέψαι μεταστρεφω reverse
βουλὴν βουλη intent
ἀνοσίαν ανοσιος irresponsible
καὶ και and; even
ῥύσασθαι ρυομαι rescue
αὐτοὺς αυτος he; him
μετὰ μετα with; amid
μεγαλομεροῦς μεγαλομερης manifestation
ἐκ εκ from; out of
τοῦ ο the
παρὰ παρα from; by
πόδας πους foot; pace
ἐν εν in
ἑτοίμῳ ετοιμος ready; prepared
μόρου μορος man's appointed doom; fate
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
8. «Избавившись от предназначенного часа…», т. е. несчастия, ожидавшего их в назначенный час. — «Умоляли Благопримирительного…», Который мог попустить это несчастие в Своем гневе на народ, но внимая мольбам этого народа, мог столь же скоро примириться с ним и спасти его (ср. 2: Мак VII:33).
5:95:9: ՚ի ձե՛ռն առեալ զուրախութիւն խրախունս առնէր տաճարին, զանագան ժամուն ընդ ուրախութիւն զուարթութեան անցուցանել։ Իբրեւ յերկարագո՛յն նուագօք զբանիւք անկանէին. կոչեաց զփղապետն ահե՛ղ սաստկութեամբ դառնապէս պատուհասէր. ընդէ՞ր կամ զմէ՞ զժամադիր սաստիկ հրամանի զօրահասաւ՝ անցեալ Հրէայքն, եւ զայս օր կեցեալ գտանէին[6491]։ [6491] Ոմանք. Յերկարագոյն նուագքն... կոչեցեալ զփղապետն... եւ զայս օր կեցեալ գտանին։Ուր Ոսկան. եւ այսօր կե՛՛։
9 Երբ խրախճանքն սկսուեց, նա ցանկութիւն յայտնեց ուրախ ժամանակ անցկացնելու մինչեւ ուշ գիշեր: Երբ խմելով երկար ժամանակ զրոյցի բռնուեցին, նա կանչեց փղապետին ու խիստ զայրացած սպառնաց նրան. «Ինչպէ՞ս կամ ինչո՞ւ են հրեաներն ազատուել սաստիկ հրամանով նշանակուած օրհասից. ինչո՞ւ մինչեւ այսօր դեռ կենդանի են մնացել»:
՛ի ձե՛ռն առեալ զուրախութիւն խրախունս առնէր տաճարին, զանագան ժամուն ընդ ուրախութիւն զուարթութեան անցուցանել: Իբրեւ յերկարագո՛յն նուագօք զբանիւք անկանէին. կոչեաց զփղապետն ահե՛ղ սաստկութեամբ դառնապէս պատուհասէր. ընդէ՞ր կամ զմէ՞ զժամադիր սաստիկ հրամանի զօրահասաւ` անցեալ Հրէայքն, եւ զայս օր կեցեալ գտանէին[70]:

5:9: ՚ի ձե՛ռն առեալ զուրախութիւն խրախունս առնէր տաճարին, զանագան ժամուն ընդ ուրախութիւն զուարթութեան անցուցանել։ Իբրեւ յերկարագո՛յն նուագօք զբանիւք անկանէին. կոչեաց զփղապետն ահե՛ղ սաստկութեամբ դառնապէս պատուհասէր. ընդէ՞ր կամ զմէ՞ զժամադիր սաստիկ հրամանի զօրահասաւ՝ անցեալ Հրէայքն, եւ զայս օր կեցեալ գտանէին[6491]։
[6491] Ոմանք. Յերկարագոյն նուագքն... կոչեցեալ զփղապետն... եւ զայս օր կեցեալ գտանին։Ուր Ոսկան. եւ այսօր կե՛՛։
9 Երբ խրախճանքն սկսուեց, նա ցանկութիւն յայտնեց ուրախ ժամանակ անցկացնելու մինչեւ ուշ գիշեր: Երբ խմելով երկար ժամանակ զրոյցի բռնուեցին, նա կանչեց փղապետին ու խիստ զայրացած սպառնաց նրան. «Ինչպէ՞ս կամ ինչո՞ւ են հրեաներն ազատուել սաստիկ հրամանով նշանակուած օրհասից. ինչո՞ւ մինչեւ այսօր դեռ կենդանի են մնացել»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:95:10 Когда это было исполнено, он поощрял собравшихся на пиршество проводить настоящую часть пиршества в полном веселье.5:11 Во время продолжительной беседы царь, призвав Ермона, строго и грозно спрашивал, по какой причине Иудеи допущены пережить настоящий день?
5:9 τούτων ουτος this; he μὲν μεν first of all οὖν ουν then ἐκτενῶς εκτενως intensely; intensively ἡ ο the λιτανεία λιτανεια step up; ascend εἰς εις into; for τὸν ο the οὐρανόν ουρανος sky; heaven
When this was done he urged them to give themselves over to revelry and to make the present portion of the banquet joyful by celebrating all the more. After the party had been going on for some time, the king summoned Hermon and with sharp threats demanded to know why the Jews had been allowed to remain alive through the present day:

5:10 Когда это было исполнено, он поощрял собравшихся на пиршество проводить настоящую часть пиршества в полном веселье.
5:11 Во время продолжительной беседы царь, призвав Ермона, строго и грозно спрашивал, по какой причине Иудеи допущены пережить настоящий день?
5:9
τούτων ουτος this; he
μὲν μεν first of all
οὖν ουν then
ἐκτενῶς εκτενως intensely; intensively
ο the
λιτανεία λιτανεια step up; ascend
εἰς εις into; for
τὸν ο the
οὐρανόν ουρανος sky; heaven
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
9. «Половина десятого часа…» = нашего четвертого пополудни. Царский стол начинался, следовательно, в 3: часа пополудни — обычное время пиршеств. Предполагаемая казнь иудеев должна была явиться как бы своего рода «десертом» или завершением царского пира. Но запоздание царя и невоздержанное продление пира заставило бы значительно сократить удовольствие заключительного зрелища, и — оно посему откладывается.
5:105:10: Նա՝ կա՛յր ցուցանէր նմա զհրամանն արքունի՝ գիշերախառն կատարեալ. եւ նոքին կոչնականքն վկայէին բանիցն փղապետին։ Ապա թագաւորն զդառնութիւն գազանութեանն ցածուցանէր՝ եւ ասէ. Ե՛րթ դու քեզ՝ զայս օր քնո՛յ շնո՛րհ կալցին նոքա։ Բայց անվրէպ զվաղիւ օրն պատրաստեսջի՛ր ՚ի նմի՛ն գազանութեան զփիղսն ՚ի վերայ անօրէն ազգին Հրէից սատակման հասուցանելոյ[6492]։ [6492] Ոմանք. Եւ ասէր. Ե՛րթ դու... զվաղուի օրն պատրաս՛՛։
10 Փղապետը վկայակոչեց արքայի հրամանը եւ ասաց, որ դեռեւս գիշերն է հարբեցրել փղերին: Հրաւիրուածները հաստատեցին փղապետի խօսքերը: Դրանից յետոյ թագաւորը մեղմացնելով իր կատաղութիւնը՝ ասաց. «Գնա՛, այսօր թող իմ քնից շնորհակալ լինեն նրանք, բայց վաղն անպայման փղերը նոյն կատաղութեան կը հասցնես, որպէսզի կոտորենք այդ անօրէն հրեայ ազգին»:
Նա` կա՛յր ցուցանէր նմա զհրամանն արքունի` գիշերախառն կատարեալ. եւ նոքին կոչնականքն վկայէին բանիցն փղապետին: Ապա թագաւորն զդառնութիւն գազանութեանն ցածուցանէր` եւ ասէ. Ե՛րթ դու քեզ` զայս օր քնո՛յ շնո՛րհ կալցին նոքա: Բայց անվրէպ զվաղիւ օրն պատրաստեսջի՛ր ՛ի նմի՛ն գազանութեան զփիղսն ՛ի վերայ անօրէն ազգին Հրէից սատակման հասուցանելոյ[71]:

5:10: Նա՝ կա՛յր ցուցանէր նմա զհրամանն արքունի՝ գիշերախառն կատարեալ. եւ նոքին կոչնականքն վկայէին բանիցն փղապետին։ Ապա թագաւորն զդառնութիւն գազանութեանն ցածուցանէր՝ եւ ասէ. Ե՛րթ դու քեզ՝ զայս օր քնո՛յ շնո՛րհ կալցին նոքա։ Բայց անվրէպ զվաղիւ օրն պատրաստեսջի՛ր ՚ի նմի՛ն գազանութեան զփիղսն ՚ի վերայ անօրէն ազգին Հրէից սատակման հասուցանելոյ[6492]։
[6492] Ոմանք. Եւ ասէր. Ե՛րթ դու... զվաղուի օրն պատրաս՛՛։
10 Փղապետը վկայակոչեց արքայի հրամանը եւ ասաց, որ դեռեւս գիշերն է հարբեցրել փղերին: Հրաւիրուածները հաստատեցին փղապետի խօսքերը: Դրանից յետոյ թագաւորը մեղմացնելով իր կատաղութիւնը՝ ասաց. «Գնա՛, այսօր թող իմ քնից շնորհակալ լինեն նրանք, բայց վաղն անպայման փղերը նոյն կատաղութեան կը հասցնես, որպէսզի կոտորենք այդ անօրէն հրեայ ազգին»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:105:12 Тот объявил, что еще ночью исполнил порученное ему, и друзья царя подтвердили это. Тогда ibemph{царь}, в жестокости лютый более, нежели Фаларис, сказал, что они должны быть благодарны сегодняшнему сну:5:13 >.
5:10 ὁ ο the δὲ δε though; while Ἕρμων ερμων the ἀνηλεεῖς ανηλεης give a drink; water πεπληρωμένους πληροω fulfill; fill τῆς ο the τοῦ ο the οἴνου οινος wine πολλῆς πολυς much; many χορηγίας χορηγια and; even τοῦ ο the λιβάνου λιβανος.1 frankincense μεμεστωμένους μεστοομαι at dawn ἐπὶ επι in; on τὴν ο the αὐλὴν αυλη courtyard; fold παρῆν παρειμι here; present περὶ περι about; around τούτων ουτος this; he προσαγγεῖλαι προσαγγελλω the βασιλεῖ βασιλευς monarch; king
But when he, with the corroboration of his friends, pointed out that while it was still night he had carried out completely the order given him, the king, possessed by a savagery worse than that of Phalaris, said that the Jews were benefited by today' s sleep, " but," he added, " tomorrow without delay prepare the elephants in the same way for the destruction of the lawless Jews:

5:12 Тот объявил, что еще ночью исполнил порученное ему, и друзья царя подтвердили это. Тогда ibemph{царь}, в жестокости лютый более, нежели Фаларис, сказал, что они должны быть благодарны сегодняшнему сну:
5:13 <<А ты непременно на завтрашний день так же приготовь слонов на истребление беззаконных Иудеев>>.
5:10
ο the
δὲ δε though; while
Ἕρμων ερμων the
ἀνηλεεῖς ανηλεης give a drink; water
πεπληρωμένους πληροω fulfill; fill
τῆς ο the
τοῦ ο the
οἴνου οινος wine
πολλῆς πολυς much; many
χορηγίας χορηγια and; even
τοῦ ο the
λιβάνου λιβανος.1 frankincense
μεμεστωμένους μεστοομαι at dawn
ἐπὶ επι in; on
τὴν ο the
αὐλὴν αυλη courtyard; fold
παρῆν παρειμι here; present
περὶ περι about; around
τούτων ουτος this; he
προσαγγεῖλαι προσαγγελλω the
βασιλεῖ βασιλευς monarch; king
ru▾ LXX-gloss▾
5:115:11: Իբրեւ զա՛յն ասէր թագաւորն. եւ ամենեքին լի՛ ուրախութեամբ ընդ մի բերան զհրամանն գովէին, յիւրաքանչի՛ւր վանս ՚ի միմեանց բաժանեալք, վասն անագան ժամուն մեկնէին. եւ սակայն այնչափ ո՛չ տային քնոյ զանձինս, որչափ զգիշերն ամենայն զմտաւ ածէին մենքենայել զինչ նոր նոր չարչարանս ՚ի վերայ տառապելոցն հասուցանե՛լ մարթասցեն[6493]։ [6493] Ոմանք. Իբրեւ զայս ասէր... ուրախութեամբ իբրեւ ընդ մի բե՛՛... իւրաքանչիւր ՚ի միմեանց բա՛՛։
11 Երբ թագաւորն այդ ասաց, բոլորն ուրախացած, միաձայն հաւանութիւն տուեցին նրա հրամանին, եւ որովհետեւ ուշ էր, միմեանցից բաժանուելով՝ ամէն մէկը գնաց իր օթեւանը: Նրանք ոչ այնքան քնեցին, որքան ամբողջ գիշեր մտածում էին այն մասին, թէ ինչ նորանոր չարչարանքներ կարելի է հնարել տառապեալների համար:
Իբրեւ զա՛յն ասէր թագաւորն. եւ ամենեքին լի՛ ուրախութեամբ ընդ մի բերան զհրամանն գովէին, յիւրաքանչի՛ւր վանս ՛ի միմեանց բաժանեալք, վասն անագան ժամուն մեկնէին. եւ սակայն այնչափ ո՛չ տային քնոյ զանձինս, որչափ զգիշերն ամենայն զմտաւ ածէին մենքենայել զինչ նոր նոր չարչարանս ՛ի վերայ տառապելոցն հասուցանե՛լ մարթասցեն[72]:

5:11: Իբրեւ զա՛յն ասէր թագաւորն. եւ ամենեքին լի՛ ուրախութեամբ ընդ մի բերան զհրամանն գովէին, յիւրաքանչի՛ւր վանս ՚ի միմեանց բաժանեալք, վասն անագան ժամուն մեկնէին. եւ սակայն այնչափ ո՛չ տային քնոյ զանձինս, որչափ զգիշերն ամենայն զմտաւ ածէին մենքենայել զինչ նոր նոր չարչարանս ՚ի վերայ տառապելոցն հասուցանե՛լ մարթասցեն[6493]։
[6493] Ոմանք. Իբրեւ զայս ասէր... ուրախութեամբ իբրեւ ընդ մի բե՛՛... իւրաքանչիւր ՚ի միմեանց բա՛՛։
11 Երբ թագաւորն այդ ասաց, բոլորն ուրախացած, միաձայն հաւանութիւն տուեցին նրա հրամանին, եւ որովհետեւ ուշ էր, միմեանցից բաժանուելով՝ ամէն մէկը գնաց իր օթեւանը: Նրանք ոչ այնքան քնեցին, որքան ամբողջ գիշեր մտածում էին այն մասին, թէ ինչ նորանոր չարչարանքներ կարելի է հնարել տառապեալների համար:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:115:14 Когда царь сказал это, все присутствовавшие с удовольствием и радостью изъявили ему свое одобрение, и разошлись каждый в свой дом. Время ночи употреблено было не столько на сон, сколько на изобретение всяких поруганий над мнимыми преступниками.
5:11 τὸ ο the δὲ δε though; while ἀπ᾿ απο from; away αἰῶνος αιων age; -ever χρόνου χρονος time; while κτίσμα κτισμα creature καλὸν καλος fine; fair ἐν εν in νυκτὶ νυξ night καὶ και and; even ἡμέρᾳ ημερα day ἐπιβαλλόμενον επιβαλλω impose; cast on ὑπὸ υπο under; by τοῦ ο the χαριζομένου χαριζομαι grant; gracious πᾶσιν πας all; every οἷς ος who; what ἂν αν perhaps; ever αὐτὸς αυτος he; him θελήσῃ θελω determine; will ὕπνου υπνος slumber; sleep μέρος μερος part; in particular ἀπέστειλεν αποστελλω send off / away εἰς εις into; for τὸν ο the βασιλέα βασιλευς monarch; king
When the king had spoken, all those present readily and joyfully with one accord gave their approval, and each departed to his own home. But they did not so much employ the duration of the night in sleep as in devising all sorts of insults for those they thought to be doomed:

5:14 Когда царь сказал это, все присутствовавшие с удовольствием и радостью изъявили ему свое одобрение, и разошлись каждый в свой дом. Время ночи употреблено было не столько на сон, сколько на изобретение всяких поруганий над мнимыми преступниками.
5:11
τὸ ο the
δὲ δε though; while
ἀπ᾿ απο from; away
αἰῶνος αιων age; -ever
χρόνου χρονος time; while
κτίσμα κτισμα creature
καλὸν καλος fine; fair
ἐν εν in
νυκτὶ νυξ night
καὶ και and; even
ἡμέρᾳ ημερα day
ἐπιβαλλόμενον επιβαλλω impose; cast on
ὑπὸ υπο under; by
τοῦ ο the
χαριζομένου χαριζομαι grant; gracious
πᾶσιν πας all; every
οἷς ος who; what
ἂν αν perhaps; ever
αὐτὸς αυτος he; him
θελήσῃ θελω determine; will
ὕπνου υπνος slumber; sleep
μέρος μερος part; in particular
ἀπέστειλεν αποστελλω send off / away
εἰς εις into; for
τὸν ο the
βασιλέα βασιλευς monarch; king
ru▾ LXX-gloss▾
5:125:12: Ա՛յն ինչ՝ հա՛ւ խօսեցաւ, կանուխ ընդ առաւօտն գազանացուցեալ՝ վառեալ զգազանսն ՚ի գինի եւ ՚ի խունկ, ածեալ պատրաստէր. եւ ինքն իջեալ ՚ի մեծի սրահի անդ ճե՛մ առեալ շրջէր։ Իսկ որ ՚ի քաղաքի անդ էին, առհասարակ ելեալ հեղեալ՝ եկեալ ժողովեալ էին. դէ՛տ ակն ունէին թշուառութեան տեսլեանն, որ ընդ այգն ընդ առաւօտն ՚ի վերայ Հրէից սպառնացեալ պահէր[6494]։ [6494] Ոմանք. Այն ինչ հաւ խօսէր... ածեալ պատրաստեալ... ՚ի մեծ սրահի... իսկ որ ՚ի քաղաքին զօրքն էին, առ հասարակ եկեալ հեղեալ։
12 Երբ աքլորը կանչեց, փղապետն առաւօտ վաղ բերեց գինիով ու խնկով գրգռուած փղերին, իսկ ինքն իջնելով ընդարձակ գաւիթը՝ սկսեց ճեմել: Քաղաքում գտնուող բոլոր մարդիկ եկել հաւաքուել էին, ուզում էին տեսնել ողորմելի այն տեսարանը, որ առաւօտ շուտ սպառնում էր հրեաներին:
Ա՛յն ինչ` հա՛ւ խօսեցաւ, կանուխ ընդ առաւօտն գազանացուցեալ` վառեալ զգազանսն ՛ի գինի եւ ՛ի խունկ, ածեալ պատրաստէր. եւ ինքն իջեալ ՛ի մեծի սրահի անդ ճե՛մ առեալ շրջէր: Իսկ որ ՛ի քաղաքի անդ էին, առհասարակ ելեալ հեղեալ` եկեալ ժողովեալ էին. դէ՛տ ակն ունէին թշուառութեան տեսլեանն, որ ընդ այգն ընդ առաւօտն ՛ի վերայ Հրէից սպառնացեալ պահէր[73]:

5:12: Ա՛յն ինչ՝ հա՛ւ խօսեցաւ, կանուխ ընդ առաւօտն գազանացուցեալ՝ վառեալ զգազանսն ՚ի գինի եւ ՚ի խունկ, ածեալ պատրաստէր. եւ ինքն իջեալ ՚ի մեծի սրահի անդ ճե՛մ առեալ շրջէր։ Իսկ որ ՚ի քաղաքի անդ էին, առհասարակ ելեալ հեղեալ՝ եկեալ ժողովեալ էին. դէ՛տ ակն ունէին թշուառութեան տեսլեանն, որ ընդ այգն ընդ առաւօտն ՚ի վերայ Հրէից սպառնացեալ պահէր[6494]։
[6494] Ոմանք. Այն ինչ հաւ խօսէր... ածեալ պատրաստեալ... ՚ի մեծ սրահի... իսկ որ ՚ի քաղաքին զօրքն էին, առ հասարակ եկեալ հեղեալ։
12 Երբ աքլորը կանչեց, փղապետն առաւօտ վաղ բերեց գինիով ու խնկով գրգռուած փղերին, իսկ ինքն իջնելով ընդարձակ գաւիթը՝ սկսեց ճեմել: Քաղաքում գտնուող բոլոր մարդիկ եկել հաւաքուել էին, ուզում էին տեսնել ողորմելի այն տեսարանը, որ առաւօտ շուտ սպառնում էր հրեաներին:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:125:15 Рано утром, лишь только запел петух, Ермон вывел зверей и стал раздражать их на обширном дворе. В городе толпы народа собрались на плачевное зрелище, с нетерпением ожидая рассвета.
5:12 καὶ και and; even ἡδίστῳ ηδυς and; even βαθεῖ βαθυς deep κατεσχέθη κατεχω retain; detain τῇ ο the ἐνεργείᾳ ενεργεια activity τοῦ ο the δεσπότου δεσποτης master τῆς ο the ἀθέσμου αθεσμος unprincipled μὲν μεν first of all προθέσεως προθεσις presentation; proposal πολὺ πολυς much; many διεσφαλμένος διασφαλλω the δὲ δε though; while ἀμεταθέτου αμεταθετος non-transferable; unalterable λογισμοῦ λογισμος account μεγάλως μεγαλως greatly διεψευσμένος διαψευδω deceive utterly
Then, as soon as the cock had crowed in the early morning, Hermon, having equipped the beasts, began to move them along in the great colonnade. The crowds of the city had been assembled for this most pitiful spectacle and they were eagerly waiting for daybreak:

5:15 Рано утром, лишь только запел петух, Ермон вывел зверей и стал раздражать их на обширном дворе. В городе толпы народа собрались на плачевное зрелище, с нетерпением ожидая рассвета.
5:12
καὶ και and; even
ἡδίστῳ ηδυς and; even
βαθεῖ βαθυς deep
κατεσχέθη κατεχω retain; detain
τῇ ο the
ἐνεργείᾳ ενεργεια activity
τοῦ ο the
δεσπότου δεσποτης master
τῆς ο the
ἀθέσμου αθεσμος unprincipled
μὲν μεν first of all
προθέσεως προθεσις presentation; proposal
πολὺ πολυς much; many
διεσφαλμένος διασφαλλω the
δὲ δε though; while
ἀμεταθέτου αμεταθετος non-transferable; unalterable
λογισμοῦ λογισμος account
μεγάλως μεγαλως greatly
διεψευσμένος διαψευδω deceive utterly
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
12. Нежелательный оттенок речи придает здесь выражение «еще ночью…» Это «еще», по мнению некоторых толкователей, не должно иметь здесь и места, потому что оно есть не что иное, как неверно прочитанное ότι (прочитано за έτι). Ермон докладывает просто, что (οτι) он «нощию повеленное в конец приведе…» (слав. текст), т. е. все, что нужно было ему сделать за ночь (приготовить слонов, перевязать для предосторожности иудеев в пр.), сделано, а остальное-де уже не от него зависит. — Фаларис — известный жестокий тиран Акрагаса (Агригента), живший в VI в. (565–549: до Р. X.). От его имени даже самая жестокость называется у древних писателей φαλαρισμός (Циц. ad Att. 7, 12).
5:135:13: Եւ Հրէայքն ժամ ՚ի ժա՛մ անցեալ զօրհասաւն, բազում արտօսր՝ պահոց պնդութեան ՚ի ձայն ողո՛րմ ողբոց, զձեռս յերկինս բարձեալ՝ զմե՛ծ զամենազօրն Աստուած աղաչէին, միւսանգամ այցելո՛ւ լինել փրկել զնոսա յանհնարին յօրհասէն։
13 Հրեաներն անցկացնելով օրհասի ժամը, զսպած իրենց առատ արցունքները, խղճալի ու ողբաձայն, ձեռքերը դէպի երկինք պարզած՝ աղաչում էին Ամենազօր Աստծուն, որ նորից օգնութեան հասնի իրենց ու փրկի սոսկալի օրհասից:
Եւ Հրէայքն ժամ ՛ի ժա՛մ անցեալ զօրհասաւն, բազում արտօսր` պահոց պնդութեան ՛ի ձայն ողո՛րմ ողբոց, զձեռս յերկինս բարձեալ` զմե՛ծ զամենազօրն Աստուած աղաչէին, միւսանգամ այցելո՛ւ լինել փրկել զնոսա յանհնարին յօրհասէն:

5:13: Եւ Հրէայքն ժամ ՚ի ժա՛մ անցեալ զօրհասաւն, բազում արտօսր՝ պահոց պնդութեան ՚ի ձայն ողո՛րմ ողբոց, զձեռս յերկինս բարձեալ՝ զմե՛ծ զամենազօրն Աստուած աղաչէին, միւսանգամ այցելո՛ւ լինել փրկել զնոսա յանհնարին յօրհասէն։
13 Հրեաներն անցկացնելով օրհասի ժամը, զսպած իրենց առատ արցունքները, խղճալի ու ողբաձայն, ձեռքերը դէպի երկինք պարզած՝ աղաչում էին Ամենազօր Աստծուն, որ նորից օգնութեան հասնի իրենց ու փրկի սոսկալի օրհասից:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:135:16 Иудеи непрестанно, томясь духом, творили молитву со многими слезами и плачевными песнями и, простирая руки к небу, умоляли величайшего Бога опять послать им скорую помощь.
5:13 οἵ ος who; what τε τε both; and Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean τὴν ο the προσημανθεῖσαν προσημαινω hour διαφυγόντες διαφευγω escape τὸν ο the ἅγιον αγιος holy ᾔνουν αινεω sing praise θεὸν θεος God αὐτῶν αυτος he; him καὶ και and; even πάλιν παλιν again ἠξίουν αξιοω deem worthy; consider worthwhile τὸν ο the εὐκατάλλακτον ευκαταλλακτος show μεγαλοσθενοῦς μεγαλοσθενης of himself; his own χειρὸς χειρ hand κράτος κρατος dominion ἔθνεσιν εθνος nation; caste ὑπερηφάνοις υπερηφανος proud
But the Jews, at their last gasp, since the time had run out, stretched their hands toward heaven and with most tearful supplication and mournful dirges implored the supreme God to help them again at once:

5:16 Иудеи непрестанно, томясь духом, творили молитву со многими слезами и плачевными песнями и, простирая руки к небу, умоляли величайшего Бога опять послать им скорую помощь.
5:13
οἵ ος who; what
τε τε both; and
Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean
τὴν ο the
προσημανθεῖσαν προσημαινω hour
διαφυγόντες διαφευγω escape
τὸν ο the
ἅγιον αγιος holy
ᾔνουν αινεω sing praise
θεὸν θεος God
αὐτῶν αυτος he; him
καὶ και and; even
πάλιν παλιν again
ἠξίουν αξιοω deem worthy; consider worthwhile
τὸν ο the
εὐκατάλλακτον ευκαταλλακτος show
μεγαλοσθενοῦς μεγαλοσθενης of himself; his own
χειρὸς χειρ hand
κράτος κρατος dominion
ἔθνεσιν εθνος nation; caste
ὑπερηφάνοις υπερηφανος proud
ru▾ LXX-gloss▾
5:145:14: Չեւ՛ լինէր արեգական ճառագայթիցն յաշխարհ սփռեալ, եւ թագաւորն յարուցեալ դէտ ակն ունէր մեծամեծացն. հասեալ ՚ի դուռն փղապետին, աչօք ցուցանել զպատրաստութիւն փղացն, ո՛րպէս վառեալ պատրաստեալ ՚ի դուռն հասեալ էր[6495]. [6495] Ոմանք. Յաշխարհ սփռել... փղապետն, աչօք ցուցանէր զպատ՛՛։
14 Դեռ արեգակը չէր սփռել իր ճառագայթները աշխարհի վրայ, որ թագաւորը վեր կենալով ընդունում էր իր մեծամեծ հիւրերին: Հասնելով փղապետի դռան մօտ՝ աչքով զննում էր փղերի վիճակը, թէ ինչպէս են նրանք կազմ ու պատրաստ հասել մինչեւ հրապարակ:
չեւ՛ լինէր արեգական ճառագայթիցն յաշխարհ սփռեալ, եւ թագաւորն յարուցեալ դէտ ակն ունէր մեծամեծացն. հասեալ ՛ի դուռն փղապետին, աչօք ցուցանել զպատրաստութիւն փղացն, ո՛րպէս վառեալ պատրաստեալ ՛ի դուռն հասեալ էր[74]:

5:14: Չեւ՛ լինէր արեգական ճառագայթիցն յաշխարհ սփռեալ, եւ թագաւորն յարուցեալ դէտ ակն ունէր մեծամեծացն. հասեալ ՚ի դուռն փղապետին, աչօք ցուցանել զպատրաստութիւն փղացն, ո՛րպէս վառեալ պատրաստեալ ՚ի դուռն հասեալ էր[6495].
[6495] Ոմանք. Յաշխարհ սփռել... փղապետն, աչօք ցուցանէր զպատ՛՛։
14 Դեռ արեգակը չէր սփռել իր ճառագայթները աշխարհի վրայ, որ թագաւորը վեր կենալով ընդունում էր իր մեծամեծ հիւրերին: Հասնելով փղապետի դռան մօտ՝ աչքով զննում էր փղերի վիճակը, թէ ինչպէս են նրանք կազմ ու պատրաստ հասել մինչեւ հրապարակ:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:145:17 Не распространились еще лучи солнца, и царь еще принимал своих друзей, как предстал пред ним Ермон и приглашал на выход, донося, что все готово, чего желал царь.
5:14 μεσούσης μεσοω middle δὲ δε though; while ἤδη ηδη already δεκάτης δεκατος tenth ὥρας ωρα hour σχεδὸν σχεδον almost ὁ ο the πρὸς προς to; toward ταῖς ο the κλήσεσιν κλησις invitation τεταγμένος τασσω arrange; appoint ἀθρόους αθροος the κλητοὺς κλητος invited ἰδὼν οραω view; see ἔνυξεν νυσσω pierce προσελθὼν προσερχομαι approach; go ahead τὸν ο the βασιλέα βασιλευς monarch; king
The rays of the sun were not yet shed abroad, and while the king was receiving his friends, Hermon arrived and invited him to come out, indicating that what the king desired was ready for action:

5:17 Не распространились еще лучи солнца, и царь еще принимал своих друзей, как предстал пред ним Ермон и приглашал на выход, донося, что все готово, чего желал царь.
5:14
μεσούσης μεσοω middle
δὲ δε though; while
ἤδη ηδη already
δεκάτης δεκατος tenth
ὥρας ωρα hour
σχεδὸν σχεδον almost
ο the
πρὸς προς to; toward
ταῖς ο the
κλήσεσιν κλησις invitation
τεταγμένος τασσω arrange; appoint
ἀθρόους αθροος the
κλητοὺς κλητος invited
ἰδὼν οραω view; see
ἔνυξεν νυσσω pierce
προσελθὼν προσερχομαι approach; go ahead
τὸν ο the
βασιλέα βασιλευς monarch; king
ru▾ LXX-gloss▾
5:155:15: թագաւորն շնորհակա՛լ լինէր. զարմացեա՛լ էր ընդ պատրաստութիւնն։ Դարձեալ միւսանգամ անդրէն զառածանէր, զի՞նչ իրք իցեն վասն անօրէն ճեպոյն. դարձեալ զմիտս դարձուցանէր, պատուհա՛ս ՚ի վերայ փղապետին կապէր, թէ որ ինչ հրաման տուեալ էր, զայն ո՛չ վաղվաղակի ՚ի գլուխ հանեալ ցուցանէր։
15 Թագաւորը շնորհակալ էր, զարմացել էր փղերի պատրաստութեան վրայ: Նա մի անգամ էլ յետաձգեց կոտորածի հրամանը՝ ասելով. «Ի՞նչ կարիք կայ անիմաստ կերպով շտապելու»: Դարձեալ միտքը փոխեց, փղապետին մեղադրեց, որ ինչ հրամայուած էր, անմիջապէս չէր գործադրել:
թագաւորն շնորհակա՛լ լինէր. զարմացեա՛լ էր ընդ պատրաստութիւնն: Դարձեալ միւսանգամ անդրէն զառածանէր, զի՞նչ իրք իցեն վասն անօրէն ճեպոյն. դարձեալ զմիտս դարձուցանէր, պատուհա՛ս ՛ի վերայ փղապետին կապէր, թէ որ ինչ հրաման տուեալ էր, զայն ո՛չ վաղվաղակի ՛ի գլուխ հանեալ ցուցանէր:

5:15: թագաւորն շնորհակա՛լ լինէր. զարմացեա՛լ էր ընդ պատրաստութիւնն։ Դարձեալ միւսանգամ անդրէն զառածանէր, զի՞նչ իրք իցեն վասն անօրէն ճեպոյն. դարձեալ զմիտս դարձուցանէր, պատուհա՛ս ՚ի վերայ փղապետին կապէր, թէ որ ինչ հրաման տուեալ էր, զայն ո՛չ վաղվաղակի ՚ի գլուխ հանեալ ցուցանէր։
15 Թագաւորը շնորհակալ էր, զարմացել էր փղերի պատրաստութեան վրայ: Նա մի անգամ էլ յետաձգեց կոտորածի հրամանը՝ ասելով. «Ի՞նչ կարիք կայ անիմաստ կերպով շտապելու»: Դարձեալ միտքը փոխեց, փղապետին մեղադրեց, որ ինչ հրամայուած էր, անմիջապէս չէր գործադրել:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:155:18 Выслушав это и изумившись предложению необычного выхода, он совершенно обо всем забыл и спрашивал: что это за дело, которое он с такою поспешностью исполнил?
5:15 καὶ και and; even μόλις μολις scarcely διεγείρας διεγειρω arouse; rouse ὑπέδειξε υποδεικνυμι give an example; indicate τὸν ο the τῆς ο the συμποσίας συμποσια season; opportunity ἤδη ηδη already παρατρέχοντα παρατρεχω the περὶ περι about; around τούτων ουτος this; he λόγον λογος word; log ποιούμενος ποιεω do; make
But he, upon receiving the report and being struck by the unusual invitation to come out -- since he had been completely overcome by incomprehension -- inquired what the matter was for which this had been so zealously completed for him:

5:18 Выслушав это и изумившись предложению необычного выхода, он совершенно обо всем забыл и спрашивал: что это за дело, которое он с такою поспешностью исполнил?
5:15
καὶ και and; even
μόλις μολις scarcely
διεγείρας διεγειρω arouse; rouse
ὑπέδειξε υποδεικνυμι give an example; indicate
τὸν ο the
τῆς ο the
συμποσίας συμποσια season; opportunity
ἤδη ηδη already
παρατρέχοντα παρατρεχω the
περὶ περι about; around
τούτων ουτος this; he
λόγον λογος word; log
ποιούμενος ποιεω do; make
ru▾ LXX-gloss▾
5:165:16: Եւ այս ամենայն լինէր ՚ի հրամանէ Տեառն ամենակալի, զանհնարին զօրհասին պնդութեան խորհուրդսն յապուշ դարձուցանէր։ Արդ մատուցեալ փղապետն զմեծամեծս յաւագանւոյն ՚ի վկայութիւն տանէր. ո՛րպէս կանխաւ փիղքն վառեալ եւ զօրքն պատրաստեալ, զհրամանն արքունի հաստատուն ՚ի գլո՛ւխ կատարեալ ցուցանէր[6496]։ [6496] Ոմանք. ՚Ի մեծամեծ յաւագանին ՚ի վկայութիւն ածէր։
16 Այս ամէնը լինում էր Ամենակալ Տիրոջ հրամանով. Նա օրհասի սոսկալի նպատակը մոռացնել էր տալիս: Փղապետը անուանի մարդկանցից ոմանց վկայ էր բերում, թէ ինչպէս էին փղերը վաղուց զինուել, զինուորները պատրաստուել: Նա ապացուցում էր, որ ինքը արքայի հրամանը կատարել էր անթերի:
Եւ այս ամենայն լինէր ՛ի հրամանէ Տեառն ամենակալի, զանհնարին զօրհասին պնդութեան խորհուրդսն յապուշ դարձուցանէր: Արդ մատուցեալ փղապետն զմեծամեծս յաւագանւոյն ՛ի վկայութիւն տանէր. ո՛րպէս կանխաւ փիղքն վառեալ եւ զօրքն պատրաստեալ, զհրամանն արքունի հաստատուն ՛ի գլո՛ւխ կատարեալ ցուցանէր[75]:

5:16: Եւ այս ամենայն լինէր ՚ի հրամանէ Տեառն ամենակալի, զանհնարին զօրհասին պնդութեան խորհուրդսն յապուշ դարձուցանէր։ Արդ մատուցեալ փղապետն զմեծամեծս յաւագանւոյն ՚ի վկայութիւն տանէր. ո՛րպէս կանխաւ փիղքն վառեալ եւ զօրքն պատրաստեալ, զհրամանն արքունի հաստատուն ՚ի գլո՛ւխ կատարեալ ցուցանէր[6496]։
[6496] Ոմանք. ՚Ի մեծամեծ յաւագանին ՚ի վկայութիւն ածէր։
16 Այս ամէնը լինում էր Ամենակալ Տիրոջ հրամանով. Նա օրհասի սոսկալի նպատակը մոռացնել էր տալիս: Փղապետը անուանի մարդկանցից ոմանց վկայ էր բերում, թէ ինչպէս էին փղերը վաղուց զինուել, զինուորները պատրաստուել: Նա ապացուցում էր, որ ինքը արքայի հրամանը կատարել էր անթերի:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:16Было же это действием властвующего над всем Бога, Который навел на ум его забвение обо всем, что он сам прежде придумал.5:19 Ермон и все друзья объясняли, говоря: царь! звери и войска приготовлены по твоему настоятельному повелению.
5:16 ὃν ος who; what ὁ ο the βασιλεὺς βασιλευς monarch; king λογισάμενος λογιζομαι account; count καὶ και and; even τραπεὶς τρεπω into; for τὸν ο the πότον ποτος.1 drinking bout; drink ἐκέλευσεν κελευω exhort; command τοὺς ο the παραγεγονότας παραγινομαι happen by; come by / to / along ἐπὶ επι in; on τὴν ο the συμποσίαν συμποσια opposite ἀνακλῖναι ανακλινω recline; lay αὐτοῦ αυτος he; him
This was the act of God who rules over all things, for he had implanted in the king' s mind a forgetfulness of the things he had previously devised. Then Hermon and all the king' s friends pointed out that the beasts and the armed forces were ready, " O king, according to your eager purpose:

Было же это действием властвующего над всем Бога, Который навел на ум его забвение обо всем, что он сам прежде придумал.
5:19 Ермон и все друзья объясняли, говоря: царь! звери и войска приготовлены по твоему настоятельному повелению.
5:16
ὃν ος who; what
ο the
βασιλεὺς βασιλευς monarch; king
λογισάμενος λογιζομαι account; count
καὶ και and; even
τραπεὶς τρεπω into; for
τὸν ο the
πότον ποτος.1 drinking bout; drink
ἐκέλευσεν κελευω exhort; command
τοὺς ο the
παραγεγονότας παραγινομαι happen by; come by / to / along
ἐπὶ επι in; on
τὴν ο the
συμποσίαν συμποσια opposite
ἀνακλῖναι ανακλινω recline; lay
αὐτοῦ αυτος he; him
ru▾ LXX-gloss▾
5:175:17: Դարձեալ յայնմ ժամանակի թագաւորն լնոյր մեծաւ բարկութեամբ վասն մեծութեանց գթոյն Աստուծոյ, զի կամէր ցրուել զխորհուրդս նորա։ Որ անդէն իսկ մեծաւ բարկութեամբ՝ սաստիկ պատուհասիւք հայեցաւ ընդ փղապետն։ Սկսաւ խօսել՝ եւ ասէ[6497]. [6497] Ոմանք. Զի կամէր ցրել զխոր՛՛։
17 Այն ժամանակ թագաւորը լցուեց մեծ զայրոյթով, - եւ դա շնորհիւ Աստծու մեծ գթասրտութեան, - որովհետեւ Նա ուզում էր թագաւորի մտադրութիւնը ի չիք դարձնել: Թագաւորը խիստ զայրացած ու ցասումնալից նայեց փղապետին, սկսեց խօսել ու ասաց.
Դարձեալ յայնմ ժամանակի թագաւորն լնոյր մեծաւ բարկութեամբ վասն մեծութեանց գթոյն Աստուծոյ, զի կամէր ցրուել զխորհուրդս նորա: Որ անդէն իսկ մեծաւ բարկութեամբ` սաստիկ պատուհասիւք հայեցաւ ընդ փղապետն: Սկսաւ խօսել` եւ ասէ[76]:

5:17: Դարձեալ յայնմ ժամանակի թագաւորն լնոյր մեծաւ բարկութեամբ վասն մեծութեանց գթոյն Աստուծոյ, զի կամէր ցրուել զխորհուրդս նորա։ Որ անդէն իսկ մեծաւ բարկութեամբ՝ սաստիկ պատուհասիւք հայեցաւ ընդ փղապետն։ Սկսաւ խօսել՝ եւ ասէ[6497].
[6497] Ոմանք. Զի կամէր ցրել զխոր՛՛։
17 Այն ժամանակ թագաւորը լցուեց մեծ զայրոյթով, - եւ դա շնորհիւ Աստծու մեծ գթասրտութեան, - որովհետեւ Նա ուզում էր թագաւորի մտադրութիւնը ի չիք դարձնել: Թագաւորը խիստ զայրացած ու ցասումնալից նայեց փղապետին, սկսեց խօսել ու ասաց.
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:175:20 Он же исполнился сильного гнева на такие речи, ибо промыслом Божиим разрушено было все его умышление, и, сверкая глазами, сказал с угрозою:
5:17 οὗ ος who; what καὶ και and; even γενομένου γινομαι happen; become παρῄνει παραινεω recommend εἰς εις into; for εὐωχίαν ευωχια give; deposit ἑαυτοὺς εαυτου of himself; his own τὸ ο the παρὸν παρειμι here; present τῆς ο the συμποσίας συμποσια in; on πολὺ πολυς much; many γεραιρομένους γεραιρω into; for εὐφροσύνην ευφροσυνη celebration καταθέσθαι κατατιθημι put down; lay down μέρος μερος part; in particular
But at these words he was filled with an overpowering wrath, because by the providence of God his whole mind had been deranged in regard to these matters; and with a threatening look he said:

5:20 Он же исполнился сильного гнева на такие речи, ибо промыслом Божиим разрушено было все его умышление, и, сверкая глазами, сказал с угрозою:
5:17
οὗ ος who; what
καὶ και and; even
γενομένου γινομαι happen; become
παρῄνει παραινεω recommend
εἰς εις into; for
εὐωχίαν ευωχια give; deposit
ἑαυτοὺς εαυτου of himself; his own
τὸ ο the
παρὸν παρειμι here; present
τῆς ο the
συμποσίας συμποσια in; on
πολὺ πολυς much; many
γεραιρομένους γεραιρω into; for
εὐφροσύνην ευφροσυνη celebration
καταθέσθαι κατατιθημι put down; lay down
μέρος μερος part; in particular
ru▾ LXX-gloss▾
5:185:18: Որ միանգամ հարք եւ մարք եւ որդիք ՚ի տեսանել իսկ եկեալ իցեն, գրեսցի կո՛ւր արկանել գազանացն. եւ զքեզ ընդ նոսա փոխանակ անմեղացդ այդոցիկ, որ իսկզբանէ՛ նախնեաց մինչեւ ՚ի նախնիս անարատ զարդարութիւն եւ զհաւատս՝ մեզ պահեալ է Եբրայեցւոցդ այդոցիկ։ Եւ եթէ ո՛չ վասն դայեկատոհմ միասնունդ սիրոյն էր, զքաղցր արեւդ յաչա՛ցդ հատանէի, եւ զքեզ նենգաւո՛ր չարագործ ՚ի միջոյ պակա՛ս առնէի[6498]։ [6498] Ոմանք. Կամ որդիք... գրեսցի կորուսանել գազա՛՛... փոխանակ մեղացդ այդոցիկ... եւ զհաւատ պահեալ է առ մեզ Հեբր՛՛։
18 Ցուցակագրեցէ՛ք այն հայրերին, մայրերին ու որդիներին՝ բոլոր նրանց, ովքեր այս տեսարանը դիտելու են եկել, որպէսզի դրանք, դու էլ դրանց հետ, գազանների կեր դառնաք այդ դատապարտուած անմեղ եբրայեցիների փոխարէն, որոնք, սկսած իրենց առաջին նախնիներից մինչեւ այսօրուայ սերունդը, պահպանել են արդարութիւնն ու հաւատը մեր նկատմամբ: Եթէ քո՝ իմ սննդակցի նկատմամբ սէր չունենայի, քո քաղցր արեւը կը կտրէի աչքերիցդ եւ քեզ, ո՜վ նենգ չարագործ, մէջտեղից կը վերացնէի»:
Որ միանգամ հարք եւ մարք եւ որդիք ՛ի տեսանել իսկ եկեալ իցեն, գրեսցի կո՛ւր արկանել գազանացն. եւ զքեզ ընդ նոսա փոխանակ անմեղացդ այդոցիկ, որ իսկզբանէ՛ նախնեաց մինչեւ ՛ի նախնիս անարատ զարդարութիւն եւ զհաւատս` մեզ պահեալ է Եբրայեցւոցդ այդոցիկ: Եւ եթէ ո՛չ վասն դայեկատոհմ միասնունդ սիրոյն էր, զքաղցր արեւդ յաչա՛ցդ հատանէի, եւ զքեզ նենգաւո՛ր չարագործ ՛ի միջոյ պակա՛ս առնէի[77]:

5:18: Որ միանգամ հարք եւ մարք եւ որդիք ՚ի տեսանել իսկ եկեալ իցեն, գրեսցի կո՛ւր արկանել գազանացն. եւ զքեզ ընդ նոսա փոխանակ անմեղացդ այդոցիկ, որ իսկզբանէ՛ նախնեաց մինչեւ ՚ի նախնիս անարատ զարդարութիւն եւ զհաւատս՝ մեզ պահեալ է Եբրայեցւոցդ այդոցիկ։ Եւ եթէ ո՛չ վասն դայեկատոհմ միասնունդ սիրոյն էր, զքաղցր արեւդ յաչա՛ցդ հատանէի, եւ զքեզ նենգաւո՛ր չարագործ ՚ի միջոյ պակա՛ս առնէի[6498]։
[6498] Ոմանք. Կամ որդիք... գրեսցի կորուսանել գազա՛՛... փոխանակ մեղացդ այդոցիկ... եւ զհաւատ պահեալ է առ մեզ Հեբր՛՛։
18 Ցուցակագրեցէ՛ք այն հայրերին, մայրերին ու որդիներին՝ բոլոր նրանց, ովքեր այս տեսարանը դիտելու են եկել, որպէսզի դրանք, դու էլ դրանց հետ, գազանների կեր դառնաք այդ դատապարտուած անմեղ եբրայեցիների փոխարէն, որոնք, սկսած իրենց առաջին նախնիներից մինչեւ այսօրուայ սերունդը, պահպանել են արդարութիւնն ու հաւատը մեր նկատմամբ: Եթէ քո՝ իմ սննդակցի նկատմամբ սէր չունենայի, քո քաղցր արեւը կը կտրէի աչքերիցդ եւ քեզ, ո՜վ նենգ չարագործ, մէջտեղից կը վերացնէի»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:185:21 если бы у тебя были родители или дети, то они послужили бы изобильною пищею для диких зверей вместо невинных Иудеев, которые мне и предкам моим сохраняли неизменную и совершенную верность. Если бы не привязанность моя к тебе по воспитанию и не заслуги твои, то ты вместо них был бы лишен жизни.
5:18 ἐπὶ επι in; on πλεῖον πλειων more; majority δὲ δε though; while προβαινούσης προβαινω step ahead; advance τῆς ο the ὁμιλίας ομιλια company τὸν ο the Ἕρμωνα ερμων summon ὁ ο the βασιλεὺς βασιλευς monarch; king μετὰ μετα with; amid πικρᾶς πικρος bitter ἀπειλῆς απειλη threat ἐπυνθάνετο πυνθανομαι inquire; ascertain τίνος τις.1 who?; what? ἕνεκεν ενεκα for the sake of; on account of αἰτίας αιτια fault; case εἰάθησαν εαω allow; let οἱ ο the Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean τὴν ο the περιοῦσαν περιειμι day περιβεβιωκότες περιβιοω survive
Were your parents or children present, I would have prepared them to be a rich feast for the savage beasts instead of the Jews, who give me no ground for complaint and have exhibited to an extraordinary degree a full and firm loyalty to my ancestors. In fact you would have been deprived of life instead of these, were it not for an affection arising from our nurture in common and your usefulness:

5:21 если бы у тебя были родители или дети, то они послужили бы изобильною пищею для диких зверей вместо невинных Иудеев, которые мне и предкам моим сохраняли неизменную и совершенную верность. Если бы не привязанность моя к тебе по воспитанию и не заслуги твои, то ты вместо них был бы лишен жизни.
5:18
ἐπὶ επι in; on
πλεῖον πλειων more; majority
δὲ δε though; while
προβαινούσης προβαινω step ahead; advance
τῆς ο the
ὁμιλίας ομιλια company
τὸν ο the
Ἕρμωνα ερμων summon
ο the
βασιλεὺς βασιλευς monarch; king
μετὰ μετα with; amid
πικρᾶς πικρος bitter
ἀπειλῆς απειλη threat
ἐπυνθάνετο πυνθανομαι inquire; ascertain
τίνος τις.1 who?; what?
ἕνεκεν ενεκα for the sake of; on account of
αἰτίας αιτια fault; case
εἰάθησαν εαω allow; let
οἱ ο the
Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean
τὴν ο the
περιοῦσαν περιειμι day
περιβεβιωκότες περιβιοω survive
ru▾ LXX-gloss▾
5:195:19: Փղապետն ա՛յսպէս յանկարծ ժամանակի յեղեռնաւո՛ր պատուհասէն մազապուր ելանէր. եւ յառաջին զուարթութենէ անտի զիջեալ տրտմագոյն երեսօք այր զարամբ զինքն ՚ի միջո՛յ անտի ՚ի բա՛ց մերժէր. եւ բարեկամքն իւրաքանչիւր գլուխ ՚ի վայր արկեալ, զամբոխն ժողովեալ յիւրաքանչի՛ւր պէտս հրաման տուեալ ցրուէին[6499]։ [6499] Ոսկան. Մազապուրծ ելանէր։ Ոմանք. ՚Ի զուարթութենէ անտի զիջեալ տրտմագին երեսօք այր ընդ արամբ։ Ուր օրինակ մի. այլ զարամբ զինքն։
19 Փղապետն այսպէս բարեպատեհ դիպուածով մազապուրծ ազատուեց եղերական պատժից: Նրա նախկին զուարթութիւնն անհետացաւ, մարդկանց միջից նա հեռացաւ տրտում երեսով: Հաւաքուած մարդիկ, որոնք իր բարեկամներն էին, գլխիկոր ցրուեցին, ամէն մէկը թոյլտուութիւն ստանալով՝ վերադարձաւ իր տեղը:
Փղապետն ա՛յսպէս յանկարծ ժամանակի յեղեռնաւո՛ր պատուհասէն մազապուր ելանէր. եւ յառաջին զուարթութենէ անտի զիջեալ տրտմագոյն երեսօք այր զարամբ զինքն ՛ի միջո՛յ անտի ՛ի բա՛ց մերժէր. եւ բարեկամքն իւրաքանչիւր գլուխ ՛ի վայր արկեալ, զամբոխն ժողովեալ յիւրաքանչի՛ւր պէտս հրաման տուեալ ցրուէին[78]:

5:19: Փղապետն ա՛յսպէս յանկարծ ժամանակի յեղեռնաւո՛ր պատուհասէն մազապուր ելանէր. եւ յառաջին զուարթութենէ անտի զիջեալ տրտմագոյն երեսօք այր զարամբ զինքն ՚ի միջո՛յ անտի ՚ի բա՛ց մերժէր. եւ բարեկամքն իւրաքանչիւր գլուխ ՚ի վայր արկեալ, զամբոխն ժողովեալ յիւրաքանչի՛ւր պէտս հրաման տուեալ ցրուէին[6499]։
[6499] Ոսկան. Մազապուրծ ելանէր։ Ոմանք. ՚Ի զուարթութենէ անտի զիջեալ տրտմագին երեսօք այր ընդ արամբ։ Ուր օրինակ մի. այլ զարամբ զինքն։
19 Փղապետն այսպէս բարեպատեհ դիպուածով մազապուրծ ազատուեց եղերական պատժից: Նրա նախկին զուարթութիւնն անհետացաւ, մարդկանց միջից նա հեռացաւ տրտում երեսով: Հաւաքուած մարդիկ, որոնք իր բարեկամներն էին, գլխիկոր ցրուեցին, ամէն մէկը թոյլտուութիւն ստանալով՝ վերադարձաւ իր տեղը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:195:22 Так встретил Ермон неожиданную и страшную угрозу и изменился во взоре и лице, а каждый из друзей вышел с неудовольствием, и всех собравшихся отпустили каждого на свое дело.
5:19 τοῦ ο the δὲ δε though; while ὑποδείξαντος υποδεικνυμι give an example; indicate ἔτι ετι yet; still νυκτὸς νυξ night τὸ ο the προσταγὲν προστασσω ordain; order ἐπὶ επι in; on τέλος τελος completion; sales tax ἀγειοχέναι αγω lead; pass καὶ και and; even τῶν ο the φίλων φιλος friend αὐτῷ αυτος he; him προσμαρτυρησάντων προσμαρτυρεω confirm by evidence
So Hermon suffered an unexpected and dangerous threat, and his eyes wavered and his face fell. The king' s friends one by one sullenly slipped away and dismissed the assembled people, each to his own occupation:

5:22 Так встретил Ермон неожиданную и страшную угрозу и изменился во взоре и лице, а каждый из друзей вышел с неудовольствием, и всех собравшихся отпустили каждого на свое дело.
5:19
τοῦ ο the
δὲ δε though; while
ὑποδείξαντος υποδεικνυμι give an example; indicate
ἔτι ετι yet; still
νυκτὸς νυξ night
τὸ ο the
προσταγὲν προστασσω ordain; order
ἐπὶ επι in; on
τέλος τελος completion; sales tax
ἀγειοχέναι αγω lead; pass
καὶ και and; even
τῶν ο the
φίλων φιλος friend
αὐτῷ αυτος he; him
προσμαρτυρησάντων προσμαρτυρεω confirm by evidence
ru▾ LXX-gloss▾
5:205:20: Որդիքն Եբրայեցւոց իբրեւ լուան զթագաւորին. զերեւելին զՏէր Աստուած, զթագաւորն թագաւորաց օրհնել սկսան. առաւել իբրեւ զա՛յս օգնութիւն եւս ՚ի վերայ անձանց իւրեանց գտին։ Եւ անդէն վաղվաղակի թագաւորն հրաման տայր կոչնականացն յուրախութիւն դառնալ։
20 Երբ եբրայեցիները լսեցին թագաւորի հրամանը, սկսեցին օրհնել մեծազօր Տէր Աստծուն, թագաւորների Թագաւորին, մանաւանդ որ այսպիսի օգնութիւն էին ստացել: Այն ժամանակ թագաւորն անմիջապէս հրամայեց հրաւիրուածներին, որ վերադառնան խնջոյքը շարունակելու:
Որդիքն Եբրայեցւոց իբրեւ լուան զթագաւորին. զերեւելին զՏէր Աստուած, զթագաւորն թագաւորաց օրհնել սկսան. առաւել իբրեւ զա՛յս օգնութիւն եւս ՛ի վերայ անձանց իւրեանց գտին: Եւ անդէն վաղվաղակի թագաւորն հրաման տայր կոչնականացն յուրախութիւն դառնալ:

5:20: Որդիքն Եբրայեցւոց իբրեւ լուան զթագաւորին. զերեւելին զՏէր Աստուած, զթագաւորն թագաւորաց օրհնել սկսան. առաւել իբրեւ զա՛յս օգնութիւն եւս ՚ի վերայ անձանց իւրեանց գտին։ Եւ անդէն վաղվաղակի թագաւորն հրաման տայր կոչնականացն յուրախութիւն դառնալ։
20 Երբ եբրայեցիները լսեցին թագաւորի հրամանը, սկսեցին օրհնել մեծազօր Տէր Աստծուն, թագաւորների Թագաւորին, մանաւանդ որ այսպիսի օգնութիւն էին ստացել: Այն ժամանակ թագաւորն անմիջապէս հրամայեց հրաւիրուածներին, որ վերադառնան խնջոյքը շարունակելու:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:205:23 Когда Иудеи услышали о такой благосклонности царя, то восхвалили Бога и Царя царей за помощь, полученную от Него.5:24 После таких решений царь опять учредил пиршество и приглашал предаться веселью.
5:20 τὴν ο the ὠμότητα ωμοτης worse Φαλάριδος φαλαρις have; hold ἔφη φημι express; claim τῷ ο the τῆς ο the σήμερον σημερον today; present ὕπνῳ υπνος slumber; sleep χάριν χαρις grace; regards ἔχειν εχω have; hold αὐτούς αυτος he; him ἀνυπερθέτως ανυπερθετως though; while εἰς εις into; for τὴν ο the ἐπιτελοῦσαν επιτελεω finish off; perform ἡμέραν ημερα day κατὰ κατα down; by τὸ ο the ὅμοιον ομοιος like; similar to ἑτοίμασον ετοιμαζω prepare τοὺς ο the ἐλέφαντας ελεφας in; on τὸν ο the τῶν ο the ἀθεμίτων αθεμιτος unfounded; unlawful Ιουδαίων ιουδαιος Judean ἀφανισμόν αφανισμος obscurity
Then the Jews, upon hearing what the king had said, praised the manifest Lord God, King of kings, since this also was his aid which they had received. The king, however, reconvened the party in the same manner and urged the guests to return to their celebrating:

5:23 Когда Иудеи услышали о такой благосклонности царя, то восхвалили Бога и Царя царей за помощь, полученную от Него.
5:24 После таких решений царь опять учредил пиршество и приглашал предаться веселью.
5:20
τὴν ο the
ὠμότητα ωμοτης worse
Φαλάριδος φαλαρις have; hold
ἔφη φημι express; claim
τῷ ο the
τῆς ο the
σήμερον σημερον today; present
ὕπνῳ υπνος slumber; sleep
χάριν χαρις grace; regards
ἔχειν εχω have; hold
αὐτούς αυτος he; him
ἀνυπερθέτως ανυπερθετως though; while
εἰς εις into; for
τὴν ο the
ἐπιτελοῦσαν επιτελεω finish off; perform
ἡμέραν ημερα day
κατὰ κατα down; by
τὸ ο the
ὅμοιον ομοιος like; similar to
ἑτοίμασον ετοιμαζω prepare
τοὺς ο the
ἐλέφαντας ελεφας in; on
τὸν ο the
τῶν ο the
ἀθεμίτων αθεμιτος unfounded; unlawful
Ιουδαίων ιουδαιος Judean
ἀφανισμόν αφανισμος obscurity
ru▾ LXX-gloss▾
5:215:21: Կոչեաց զփղապետն դարձեալ մեծա՛ւ պատուհասիւ, սկսաւ խօսել ընդ նմա եւ ասէ. Քանի՞ցս անգամ քեզ վասն նոցա, ա՛յ թշուառ՝ պատուէր տուեալ է, վառել կազմել պատրաստել զփիղսն. գոնէ արդ՝ առ վաղիւ պատրաստեսցես յեղեռնաւոր թշուառական ազգին Հրէիցն[6500]։ [6500] Ոմանք. Սկսաւ խօսել ընդ նա... ա՛յ թշուառական, պատուիրեալ է վառել կազ՛՛... ազգէն Հրէից։
21 Նա փղապետին նորից կանչեց, սպառնալով խօսեց նրա հետ ու ասաց. «Ա՜յ թշուառական, քանի՞ անգամ եմ քեզ պատուիրել, որ կազմ ու պատրաստ պահես փղերը: Գոնէ վաղը թող պատրաստ լինեն հրեաների թշուառական, եղեռնագործ ազգը ոչնչացնելու համար»:
Կոչեաց զփղապետն դարձեալ մեծա՛ւ պատուհասիւ, սկսաւ խօսել ընդ նմա եւ ասէ. Քանի՞ցս անգամ քեզ վասն նոցա, ա՛յ թշուառ` պատուէր տուեալ է, վառել կազմել պատրաստել զփիղսն. գոնէ արդ` առ վաղիւ պատրաստեսցես յեղեռնաւոր թշուառական ազգին Հրէիցն[79]:

5:21: Կոչեաց զփղապետն դարձեալ մեծա՛ւ պատուհասիւ, սկսաւ խօսել ընդ նմա եւ ասէ. Քանի՞ցս անգամ քեզ վասն նոցա, ա՛յ թշուառ՝ պատուէր տուեալ է, վառել կազմել պատրաստել զփիղսն. գոնէ արդ՝ առ վաղիւ պատրաստեսցես յեղեռնաւոր թշուառական ազգին Հրէիցն[6500]։
[6500] Ոմանք. Սկսաւ խօսել ընդ նա... ա՛յ թշուառական, պատուիրեալ է վառել կազ՛՛... ազգէն Հրէից։
21 Նա փղապետին նորից կանչեց, սպառնալով խօսեց նրա հետ ու ասաց. «Ա՜յ թշուառական, քանի՞ անգամ եմ քեզ պատուիրել, որ կազմ ու պատրաստ պահես փղերը: Գոնէ վաղը թող պատրաստ լինեն հրեաների թշուառական, եղեռնագործ ազգը ոչնչացնելու համար»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:21Призвав же Ермона, грозно сказал: сколько раз я должен приказывать тебе, негодный, об одном и том же? Вооружи опять слонов на утро для погубления Иудеев.
5:21 εἰπόντος λεγω tell; declare δὲ δε though; while τοῦ ο the βασιλέως βασιλευς monarch; king ἀσμένως ασμενως gladly πάντες πας all; every μετὰ μετα with; amid χαρᾶς χαρα joy οἱ ο the παρόντες παρειμι here; present ὁμοῦ ομου together συναινέσαντες συναινεω into; for τὸν ο the ἴδιον ιδιος his own; private οἶκον οικος home; household ἕκαστος εκαστος each ἀνέλυσεν αναλυω slip away
After summoning Hermon he said in a threatening tone, " How many times, you poor wretch, must I give you orders about these things? Equip the elephants now once more for the destruction of the Jews tomorrow:

Призвав же Ермона, грозно сказал: сколько раз я должен приказывать тебе, негодный, об одном и том же? Вооружи опять слонов на утро для погубления Иудеев.
5:21
εἰπόντος λεγω tell; declare
δὲ δε though; while
τοῦ ο the
βασιλέως βασιλευς monarch; king
ἀσμένως ασμενως gladly
πάντες πας all; every
μετὰ μετα with; amid
χαρᾶς χαρα joy
οἱ ο the
παρόντες παρειμι here; present
ὁμοῦ ομου together
συναινέσαντες συναινεω into; for
τὸν ο the
ἴδιον ιδιος his own; private
οἶκον οικος home; household
ἕκαστος εκαστος each
ἀνέλυσεν αναλυω slip away
ru▾ LXX-gloss▾
5:225:22: Իբրեւ զա՛յն լսէին բազմականքն ամենայն առաւե՛լ զարմանային ընդ յեղյեղուկ միտս թագաւորին։ Եւ ասեն. Ցե՞րբ է այդ արքայ, ցե՞րբ ՚ի միտս քո փորձես զմեզ. այդ՝ երիցս անգամ հրամայեալ է սատակել զազգդ ժպիրհ. եւ դարձեալ միւսանգամ զքոյին հրաման անդրէն եղծանես։ Զիա՞րդ վասն այսորիկ եւ քաղաքս ամենայն ՚ի ժողովս իւրեանց առաւել վշտացեալ են քան զայն չարագործս[6501]։ [6501] Ոմանք. Արդ երիցս անգամ... զազգն դժպիրհ... զքոյին հրամանս անդրէն։
22 Երբ բոլոր նստածները լսեցին դա, առաւել եւս զարմացան թագաւորի յեղյեղուկ մտքի վրայ ու ասացին. «Մինչեւ ե՞րբ, ո՜վ արքայ, մինչեւ ե՞րբ մեզ պիտի փորձես: Երեք անգամ հրաման ես արձակել այդ յանդուգն ազգը ոչնչացնելու մասին եւ անմիջապէս քո իսկ հրամանը չեղեալ ես յայտարարել: Այժմ դրա համար բոլոր քաղաքների ժողովուրդները աւելի են վշտացել, քան հէնց իրենք՝ այդ չարագործները»:
Իբրեւ զա՛յն լսէին բազմականքն ամենայն առաւե՛լ զարմանային ընդ յեղյեղուկ միտս թագաւորին: Եւ ասեն. Ցե՞րբ է այդ արքայ, ցե՞րբ ՛ի միտս քո փորձես զմեզ. այդ` երիցս անգամ հրամայեալ է սատակել զազգդ ժպիրհ. եւ դարձեալ միւսանգամ զքոյին հրաման անդրէն եղծանես: Զիա՞րդ վասն այսորիկ եւ քաղաքս ամենայն ՛ի ժողովս իւրեանց առաւել վշտացեալ են քան զայն չարագործս[80]:

5:22: Իբրեւ զա՛յն լսէին բազմականքն ամենայն առաւե՛լ զարմանային ընդ յեղյեղուկ միտս թագաւորին։ Եւ ասեն. Ցե՞րբ է այդ արքայ, ցե՞րբ ՚ի միտս քո փորձես զմեզ. այդ՝ երիցս անգամ հրամայեալ է սատակել զազգդ ժպիրհ. եւ դարձեալ միւսանգամ զքոյին հրաման անդրէն եղծանես։ Զիա՞րդ վասն այսորիկ եւ քաղաքս ամենայն ՚ի ժողովս իւրեանց առաւել վշտացեալ են քան զայն չարագործս[6501]։
[6501] Ոմանք. Արդ երիցս անգամ... զազգն դժպիրհ... զքոյին հրամանս անդրէն։
22 Երբ բոլոր նստածները լսեցին դա, առաւել եւս զարմացան թագաւորի յեղյեղուկ մտքի վրայ ու ասացին. «Մինչեւ ե՞րբ, ո՜վ արքայ, մինչեւ ե՞րբ մեզ պիտի փորձես: Երեք անգամ հրաման ես արձակել այդ յանդուգն ազգը ոչնչացնելու մասին եւ անմիջապէս քո իսկ հրամանը չեղեալ ես յայտարարել: Այժմ դրա համար բոլոր քաղաքների ժողովուրդները աւելի են վշտացել, քան հէնց իրենք՝ այդ չարագործները»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:225:25 Тогда возлежавшие вместе с ним родственники, удивляясь непостоянным его мыслям, сказали: долго ли, царь, ты будешь искушать нас как несмысленных, в третий раз повелевая истребить их, и опять, когда дойдет до дела, отменяешь и уничтожаешь свои повеления?5:26 От этого и город от ожидания находится в тревоге, наполняется толпами народа и часто подвергается опасности разграбления.
5:22 καὶ και and; even οὐχ ου not οὕτως ουτως so; this way εἰς εις into; for ὕπνον υπνος slumber; sleep κατεχρήσαντο καταχραομαι abuse τὸν ο the χρόνον χρονος time; while τῆς ο the νυκτός νυξ night ὡς ως.1 as; how εἰς εις into; for τὸ ο the παντοίους παντοιος the ταλαιπώροις ταλαιπωρος wretched δοκοῦσιν δοκεω imagine; seem ἐμπαιγμούς εμπαιγμος belittling
But the officials who were at table with him, wondering at his instability of mind, remonstrated as follows: " O king, how long will you try us, as though we are idiots, ordering now for a third time that they be destroyed, and again revoking your decree in the matter? As a result the city is in a tumult because of its expectation; it is crowded with masses of people, and also in constant danger of being plundered:

5:25 Тогда возлежавшие вместе с ним родственники, удивляясь непостоянным его мыслям, сказали: долго ли, царь, ты будешь искушать нас как несмысленных, в третий раз повелевая истребить их, и опять, когда дойдет до дела, отменяешь и уничтожаешь свои повеления?
5:26 От этого и город от ожидания находится в тревоге, наполняется толпами народа и часто подвергается опасности разграбления.
5:22
καὶ και and; even
οὐχ ου not
οὕτως ουτως so; this way
εἰς εις into; for
ὕπνον υπνος slumber; sleep
κατεχρήσαντο καταχραομαι abuse
τὸν ο the
χρόνον χρονος time; while
τῆς ο the
νυκτός νυξ night
ὡς ως.1 as; how
εἰς εις into; for
τὸ ο the
παντοίους παντοιος the
ταλαιπώροις ταλαιπωρος wretched
δοκοῦσιν δοκεω imagine; seem
ἐμπαιγμούς εμπαιγμος belittling
ru▾ LXX-gloss▾
5:235:23: Զայսմանէ ամենայնիւ վրիպակ արքայն լի՛ եղեալ յիմարութեամբ ՚ի վարանս մտանէր. եւ յա՛յն ինչ ո՛չ հայէր՝ որ յերկնից այցելութիւն էր ՚ի վերայ Հեբրայեցւոց։ Դարձեալ սաստկութեամբ երդնոյր զերդումն անկատար, ասէ. Առանց իրիք յերկուանալոյ՝ զնոսա ՚ի դժոխս յուղարկեցից առաթո՛ւր կոխեալս անհնարին գազանացն. զօրաժողով լինել առ հասարակ ՚ի վերայ Հրէաստանի, զփայտակերտն հրով դատել, եւ զկաւակերտն ջուրբ լուանալ. ՚ի գերութեան վարել առ հասարակ, զինչս եւ զստացուածս, եւ զոր ինչ կայ ՚ի նմա։ Եւ զայն պահեստ ՚ի մէնջ զտաճարն նոցա հրձի՛գ առնել, եւ զնա տուն զոհից զամենայն աւուրս ժամանակաց կացուցանել[6502]։ [6502] Ոմանք. Յայսմանէ ամենայնիւ... լի եղեւ յիմարութեամբ... զօրաժողով լինել հասանել վաղվաղակի ՚ի վերայ Հրէաստանի առ հասարակ զփայտակերտն հուրբ դա՛՛... եւ ՚ի գերութեան վա՛՛... եւ որ ինչ կայ ՚ի նմա։ Յօրինակին. Զամենայն աւուր ժամանակաց։
23 Մոլորուած արքան այս ամենի պատճառով սկսեց վարանել, շփոթուել ու չհասկացաւ, որ երկնքից է գալիս օգնութիւնը եբրայեցիներին: Նա նորից երդուեց իր անհաստատ երդումով ու ասաց. «Առանց որեւէ բանից երկմտելու կատաղի գազաններին ոտնատակ անել պիտի տամ նրանց, դժոխք պիտի ուղարկեմ, զօրք պիտի հաւաքեմ, որպէսզի յարձակուենք Հրէաստանի վրայ, փայտակերտ շէնքերը հրդեհենք, կաւաշէն շէնքերը հեղեղենք ջրով, կողոպտենք նրանց ինչքն ու ունեցուածքը եւ ինչ որ կայ նրանց երկրում, նրանց տաճարի պահեստները կրակի մատնենք եւ տաճարն էլ յաւիտեանս զոհերի տան վերածենք»:
Զայսմանէ ամենայնիւ վրիպակ արքայն լի՛ եղեալ յիմարութեամբ ՛ի վարանս մտանէր. եւ յա՛յն ինչ ո՛չ հայէր` որ յերկնից այցելութիւն էր ՛ի վերայ Հեբրայեցւոց: Դարձեալ սաստկութեամբ երդնոյր զերդումն անկատար, ասէ. Առանց իրիք յերկուանալոյ` զնոսա ՛ի դժոխս յուղարկեցից առաթո՛ւր կոխեալս անհնարին գազանացն. զօրաժողով լինել առ հասարակ ՛ի վերայ Հրէաստանի, զփայտակերտն հրով դատել, եւ զկաւակերտն ջուրբ լուանալ. ՛ի գերութեան վարել առ հասարակ, զինչս եւ զստացուածս, եւ զոր ինչ կայ ՛ի նմա: Եւ զայն պահեստ ՛ի մէնջ զտաճարն նոցա հրձի՛գ առնել, եւ զնա տուն զոհից զամենայն աւուրս ժամանակաց կացուցանել[81]:

5:23: Զայսմանէ ամենայնիւ վրիպակ արքայն լի՛ եղեալ յիմարութեամբ ՚ի վարանս մտանէր. եւ յա՛յն ինչ ո՛չ հայէր՝ որ յերկնից այցելութիւն էր ՚ի վերայ Հեբրայեցւոց։ Դարձեալ սաստկութեամբ երդնոյր զերդումն անկատար, ասէ. Առանց իրիք յերկուանալոյ՝ զնոսա ՚ի դժոխս յուղարկեցից առաթո՛ւր կոխեալս անհնարին գազանացն. զօրաժողով լինել առ հասարակ ՚ի վերայ Հրէաստանի, զփայտակերտն հրով դատել, եւ զկաւակերտն ջուրբ լուանալ. ՚ի գերութեան վարել առ հասարակ, զինչս եւ զստացուածս, եւ զոր ինչ կայ ՚ի նմա։ Եւ զայն պահեստ ՚ի մէնջ զտաճարն նոցա հրձի՛գ առնել, եւ զնա տուն զոհից զամենայն աւուրս ժամանակաց կացուցանել[6502]։
[6502] Ոմանք. Յայսմանէ ամենայնիւ... լի եղեւ յիմարութեամբ... զօրաժողով լինել հասանել վաղվաղակի ՚ի վերայ Հրէաստանի առ հասարակ զփայտակերտն հուրբ դա՛՛... եւ ՚ի գերութեան վա՛՛... եւ որ ինչ կայ ՚ի նմա։ Յօրինակին. Զամենայն աւուր ժամանակաց։
23 Մոլորուած արքան այս ամենի պատճառով սկսեց վարանել, շփոթուել ու չհասկացաւ, որ երկնքից է գալիս օգնութիւնը եբրայեցիներին: Նա նորից երդուեց իր անհաստատ երդումով ու ասաց. «Առանց որեւէ բանից երկմտելու կատաղի գազաններին ոտնատակ անել պիտի տամ նրանց, դժոխք պիտի ուղարկեմ, զօրք պիտի հաւաքեմ, որպէսզի յարձակուենք Հրէաստանի վրայ, փայտակերտ շէնքերը հրդեհենք, կաւաշէն շէնքերը հեղեղենք ջրով, կողոպտենք նրանց ինչքն ու ունեցուածքը եւ ինչ որ կայ նրանց երկրում, նրանց տաճարի պահեստները կրակի մատնենք եւ տաճարն էլ յաւիտեանս զոհերի տան վերածենք»:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:235:27 После этого царь, совершенно, как Фаларис, исполнившись безрассудства и почитая за ничто происходившие в нем душевные перемены в пользу Иудеев,5:28 подтвердил нечестивейшею клятвою и определил немедленно послать их в ад, изувеченных ногами и ступнями зверей, затем предпринять поход на Иудею, вскоре опустошить ее огнем и мечом, и недоступный нам, говорил он, храм их сжечь огнем и сделать его навсегда пустым для всех, желающих приносить там жертвы.
5:23 ἄρτι αρτι this moment; just now δὲ δε though; while ἀλεκτρυὼν αλεκτρυων cry ὄρθριος ορθριος at dawn καὶ και and; even τὰ ο the θηρία θηριον beast καθωπλικὼς καθωπλικως the Ἕρμων ερμων in τῷ ο the μεγάλῳ μεγας great; loud περιστύλῳ περιστυλον move thoroughly
Upon this the king, a Phalaris in everything and filled with madness, took no account of the changes of mind which had come about within him for the protection of the Jews, and he firmly swore an irrevocable oath that he would send them to death without delay, mangled by the knees and feet of the beasts, and would also march against Judea and rapidly level it to the ground with fire and spear, and by burning to the ground the temple inaccessible to him would quickly render it forever empty of those who offered sacrifices there:

5:27 После этого царь, совершенно, как Фаларис, исполнившись безрассудства и почитая за ничто происходившие в нем душевные перемены в пользу Иудеев,
5:28 подтвердил нечестивейшею клятвою и определил немедленно послать их в ад, изувеченных ногами и ступнями зверей, затем предпринять поход на Иудею, вскоре опустошить ее огнем и мечом, и недоступный нам, говорил он, храм их сжечь огнем и сделать его навсегда пустым для всех, желающих приносить там жертвы.
5:23
ἄρτι αρτι this moment; just now
δὲ δε though; while
ἀλεκτρυὼν αλεκτρυων cry
ὄρθριος ορθριος at dawn
καὶ και and; even
τὰ ο the
θηρία θηριον beast
καθωπλικὼς καθωπλικως the
Ἕρμων ερμων in
τῷ ο the
μεγάλῳ μεγας great; loud
περιστύλῳ περιστυλον move thoroughly
ru▾ LXX-gloss▾
5:245:24: Յայնմ ժամանակի հաստատութեամբ բանս լուեալ կոչնականքն, եւ բարեկամք տոհմային սիրելիք, հաստատութեամբ զբանն լուեալ՝ զուարճացեալ գնային. հրամա՛ն տային զօրացն՝ յամուր վայրի արգելեալս, շուրջ գիշերապահս եւ խրամապահս կացուցանել։
24 Հրաւիրուածները, բարեկամներն ու սիրելի ազգականները լսելով այդ հաստատ որոշումը՝ ուրախացած գնացին: Զօրքին հրաման տրուեց, որ բերդում պաշարուածների վրայ գիշերապահներ ու խրամապահներ նշանակուեն,
Յայնմ ժամանակի հաստատութեամբ բանս լուեալ կոչնականքն, եւ բարեկամք տոհմային սիրելիք, հաստատութեամբ զբանն լուեալ` զուարճացեալ գնային. հրամա՛ն տային զօրացն` յամուր վայրի արգելեալս, շուրջ գիշերապահս եւ խրամապահս կացուցանել:

5:24: Յայնմ ժամանակի հաստատութեամբ բանս լուեալ կոչնականքն, եւ բարեկամք տոհմային սիրելիք, հաստատութեամբ զբանն լուեալ՝ զուարճացեալ գնային. հրամա՛ն տային զօրացն՝ յամուր վայրի արգելեալս, շուրջ գիշերապահս եւ խրամապահս կացուցանել։
24 Հրաւիրուածները, բարեկամներն ու սիրելի ազգականները լսելով այդ հաստատ որոշումը՝ ուրախացած գնացին: Զօրքին հրաման տրուեց, որ բերդում պաշարուածների վրայ գիշերապահներ ու խրամապահներ նշանակուեն,
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:245:29 Тогда друзья и родственники, весьма обрадованные, разошлись с доверием и расположили в городе в удобнейших местах войска для стражи.
5:24 τὰ ο the δὲ δε though; while κατὰ κατα down; by τὴν ο the πόλιν πολις city πλήθη πληθος multitude; quantity συνήθροιστο συναθροιζω congregate; collect πρὸς προς to; toward τὴν ο the οἰκτροτάτην οικτρος observation προσδοκῶντα προσδοκαω expect; suppose τὴν ο the πρωίαν πρωιος morning μετὰ μετα with; amid σπουδῆς σπουδη diligence; haste
Then the friends and officers departed with great joy, and they confidently posted the armed forces at the places in the city most favorable for keeping guard:

5:29 Тогда друзья и родственники, весьма обрадованные, разошлись с доверием и расположили в городе в удобнейших местах войска для стражи.
5:24
τὰ ο the
δὲ δε though; while
κατὰ κατα down; by
τὴν ο the
πόλιν πολις city
πλήθη πληθος multitude; quantity
συνήθροιστο συναθροιζω congregate; collect
πρὸς προς to; toward
τὴν ο the
οἰκτροτάτην οικτρος observation
προσδοκῶντα προσδοκαω expect; suppose
τὴν ο the
πρωίαν πρωιος morning
μετὰ μετα with; amid
σπουδῆς σπουδη diligence; haste
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
24. «После таких решений…», греч.; κατά δέ τούτους τούς νόμους…, слав.: «по сим же обычаем…», т. е. в том же роде, как прежде — царь опять назначает пир…
5:255:25: Իսկ փղապետն յանհնարին մոլութիւն զգազանսն վառեալ պատրաստէր. խնգեալ գինւով կնդրկախառն յահեղ պատրաստութիւնն վառէր զդիւագին գազանսն առ վաղիւ անդր, անթիւ գէշ անկեալ հասեալ յասպարիսի անդ։ Արդ՝ ե՛կն եմուտ ՚ի սրահ անդր, ստիպէր տագնապաւ զթագաւորն ՚ի կոտորո՛ւմն կապեալ ժողովրդեան[6503]։ [6503] Ոմանք. Յանհնարին մոլորութիւն զգա՛՛... զահեղ պատրաստութիւն... անթիւ զօրաց գէշ անկեալ... ՚ի կատարումն կապեալ ժողովրդեանն։
25 իսկ փղապետը գազաններին խիստ գրգռելով՝ դրանց կազմ ու պատրաստ վիճակի բերեց. նա կնդրուկ, խունկ ու գինի իրար խառնելով՝ խմեցրեց ու գրգռեց դիւային գազաններին յաջորդ օրուայ համար, որպէսզի հրապարակ եկած անթիւ մարդկանց դիակների վերածի: Նա եկաւ մտաւ սրահը, շտապեցրեց թագաւորին, որ կապկպուած ժողովրդին կոտորեն:
Իսկ փղապետն յանհնարին մոլութիւն զգազանսն վառեալ պատրաստէր. խնգեալ գինւով կնդրկախառն յահեղ պատրաստութիւնն վառէր զդիւագին գազանսն առ վաղիւ անդր, անթիւ գէշ անկեալ հասեալ յասպարիսի անդ: Արդ` ե՛կն եմուտ ՛ի սրահ անդր, ստիպէր տագնապաւ զթագաւորն ՛ի կոտորո՛ւմն կապեալ ժողովրդեան[82]:

5:25: Իսկ փղապետն յանհնարին մոլութիւն զգազանսն վառեալ պատրաստէր. խնգեալ գինւով կնդրկախառն յահեղ պատրաստութիւնն վառէր զդիւագին գազանսն առ վաղիւ անդր, անթիւ գէշ անկեալ հասեալ յասպարիսի անդ։ Արդ՝ ե՛կն եմուտ ՚ի սրահ անդր, ստիպէր տագնապաւ զթագաւորն ՚ի կոտորո՛ւմն կապեալ ժողովրդեան[6503]։
[6503] Ոմանք. Յանհնարին մոլորութիւն զգա՛՛... զահեղ պատրաստութիւն... անթիւ զօրաց գէշ անկեալ... ՚ի կատարումն կապեալ ժողովրդեանն։
25 իսկ փղապետը գազաններին խիստ գրգռելով՝ դրանց կազմ ու պատրաստ վիճակի բերեց. նա կնդրուկ, խունկ ու գինի իրար խառնելով՝ խմեցրեց ու գրգռեց դիւային գազաններին յաջորդ օրուայ համար, որպէսզի հրապարակ եկած անթիւ մարդկանց դիակների վերածի: Նա եկաւ մտաւ սրահը, շտապեցրեց թագաւորին, որ կապկպուած ժողովրդին կոտորեն:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:255:30 А начальствующий над слонами, приведя зверей, можно сказать, в бешеное состояние благоуханным питьем вина, приправленного ладаном, вооружил их страшными орудиями, и рано утром, когда уже бесчисленные толпы стремились из города на конское ристалище, пришел он во дворец и напомнил царю о том, что предлежало исполнить.
5:25 οἱ ο the δὲ δε though; while Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean κατὰ κατα down; by τὸν ο the ἀμερῆ αμερης time; while πολύδακρυν πολυδακρυς in μέλεσιν μελος member γοεροῖς γοερος the χεῖρας χειρ hand εἰς εις into; for τὸν ο the οὐρανὸν ουρανος sky; heaven ἐδέοντο δεω bind; tie τοῦ ο the μεγίστου μεγας great; loud θεοῦ θεος God πάλιν παλιν again αὐτοῖς αυτος he; him βοηθῆσαι βοηθεω help συντόμως συντομως concisely
Now when the beasts had been brought virtually to a state of madness, so to speak, by the very fragrant draughts of wine mixed with frankincense and had been equipped with frightful devices, the elephant keeper entered at about dawn into the courtyard -- the city now being filled with countless masses of people crowding their way into the hippodrome -- and urged the king on to the matter at hand:

5:30 А начальствующий над слонами, приведя зверей, можно сказать, в бешеное состояние благоуханным питьем вина, приправленного ладаном, вооружил их страшными орудиями, и рано утром, когда уже бесчисленные толпы стремились из города на конское ристалище, пришел он во дворец и напомнил царю о том, что предлежало исполнить.
5:25
οἱ ο the
δὲ δε though; while
Ιουδαῖοι ιουδαιος Judean
κατὰ κατα down; by
τὸν ο the
ἀμερῆ αμερης time; while
πολύδακρυν πολυδακρυς in
μέλεσιν μελος member
γοεροῖς γοερος the
χεῖρας χειρ hand
εἰς εις into; for
τὸν ο the
οὐρανὸν ουρανος sky; heaven
ἐδέοντο δεω bind; tie
τοῦ ο the
μεγίστου μεγας great; loud
θεοῦ θεος God
πάλιν παλιν again
αὐτοῖς αυτος he; him
βοηθῆσαι βοηθεω help
συντόμως συντομως concisely
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
25. «Родственники…», συγγενείς — обозначение ближайших к царю особ высшего ранга (хотя бы и не состоявших в действительном плотском с ним родстве), по обычаям египетского двора.
5:265:26: Յայնմ ժամանակի ամենայն զօրքն՝ անհնարին գազանօքն դիմեալ գայր ՚ի դուրս թագաւորն, ՚ի մտի եդեալ անգութ աչօք, անողորմ սրտիւ, ինքնին տեսանել զվշտագին սատակումն թշուառական գնդին[6504]։ [6504] Ոմանք. Ամենայն զօրօքն անհնա՛՛... գայր ՚ի ներքս թագաւորն... թշուառական ազգին։
26 Այն ժամանակ թագաւորը ողջ զօրքով ու կատաղած գազանների հետ դուրս եկաւ՝ ցանկանալով իր անյագ աչքերով ու անգութ սրտով տեսնել թշուառ ժողովրդի ցաւալի կոտորածը:
Յայնմ ժամանակի ամենայն զօրքն` անհնարին գազանօքն դիմեալ գայր ՛ի դուրս թագաւորն, ՛ի մտի եդեալ անգութ աչօք, անողորմ սրտիւ, ինքնին տեսանել զվշտագին սատակումն թշուառական գնդին[83]:

5:26: Յայնմ ժամանակի ամենայն զօրքն՝ անհնարին գազանօքն դիմեալ գայր ՚ի դուրս թագաւորն, ՚ի մտի եդեալ անգութ աչօք, անողորմ սրտիւ, ինքնին տեսանել զվշտագին սատակումն թշուառական գնդին[6504]։
[6504] Ոմանք. Ամենայն զօրօքն անհնա՛՛... գայր ՚ի ներքս թագաւորն... թշուառական ազգին։
26 Այն ժամանակ թագաւորը ողջ զօրքով ու կատաղած գազանների հետ դուրս եկաւ՝ ցանկանալով իր անյագ աչքերով ու անգութ սրտով տեսնել թշուառ ժողովրդի ցաւալի կոտորածը:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:265:31 Царь же, полный сильного гнева, с нечестивым замыслом, вышел целым походом со зверями, желая по жестокости сердца видеть собственными глазами плачевную и бедственную гибель упомянутых людей.
5:26 οὔπω ουπω not yet δὲ δε though; while ἡλίου ηλιος sun βολαὶ βολη throw; shot κατεσπείροντο κατασπειρω and; even τοῦ ο the βασιλέως βασιλευς monarch; king τοὺς ο the φίλους φιλος friend ἐκδεχομένου εκδεχομαι wait; receive ὁ ο the Ἕρμων ερμων stand by; present ἐκάλει καλεω call; invite πρὸς προς to; toward τὴν ο the ἔξοδον εξοδος exodus ὑποδεικνύων υποδεικνυμι give an example; indicate τὸ ο the πρόθυμον προθυμος predisposed; eager τοῦ ο the βασιλέως βασιλευς monarch; king ἐν εν in ἑτοίμῳ ετοιμος ready; prepared κεῖσθαι κειμαι lie; laid
So he, when he had filled his impious mind with a deep rage, rushed out in full force along with the beasts, wishing to witness, with invulnerable heart and with his own eyes, the grievous and pitiful destruction of the aforementioned people:

5:31 Царь же, полный сильного гнева, с нечестивым замыслом, вышел целым походом со зверями, желая по жестокости сердца видеть собственными глазами плачевную и бедственную гибель упомянутых людей.
5:26
οὔπω ουπω not yet
δὲ δε though; while
ἡλίου ηλιος sun
βολαὶ βολη throw; shot
κατεσπείροντο κατασπειρω and; even
τοῦ ο the
βασιλέως βασιλευς monarch; king
τοὺς ο the
φίλους φιλος friend
ἐκδεχομένου εκδεχομαι wait; receive
ο the
Ἕρμων ερμων stand by; present
ἐκάλει καλεω call; invite
πρὸς προς to; toward
τὴν ο the
ἔξοδον εξοδος exodus
ὑποδεικνύων υποδεικνυμι give an example; indicate
τὸ ο the
πρόθυμον προθυμος predisposed; eager
τοῦ ο the
βασιλέως βασιλευς monarch; king
ἐν εν in
ἑτοίμῳ ετοιμος ready; prepared
κεῖσθαι κειμαι lie; laid
ru▾ LXX-gloss▾
5:275:27: Իբրեւ եկին հասին փղօքն պատրաստելովք, եւ զօրօք վառելովք ՚ի դուռն քաղաքին. ա՛զդ լինէր Հրէիցն թնդիւն զօրացն, փայլիւն զինուն. փոշին որ ելանէր դիզանէր՝ յա՛մպս հասանէր. ամբոխն աղաղակէին զնոքօք պատեալ, զմիտսն յապուշ դարձուցանէր. եւ զայս յետին կատարած համարեցան ՚ի վերայ թշուառութեան կարծեացն։ Յողորմ գութ խանդաղատեալ հարք եւ մարք, ուստերք եւ դստերք, քորք եւ եղբարք, տոհմային բարեկամք սիրելիք, զմիմեանց պարանոցօք անկեալ փարեալ պատեալ համբուրէին[6505]։ [6505] Ոմանք. Ամբոխ աղաղակին զնոքօք պա՛՛... եւ զայն յետին կատա՛՛։
27 Երբ պատրաստուած փղերն ու սպառազէն զինուորները հասան քաղաքի դարպասի մօտ, հրեաները լսեցին զինուորների ոտքերի դոփիւնը, տեսան զէնքերի փայլը, մինչեւ երկինք հասնող փոշու ամպը: Նրանք լսեցին իրենց շրջապատած ամբոխի աղաղակը: Դրանից նրանք ուշաթափ էին լինում: Նրանք կարծում էին, որ իրենց թշուառ կեանքի վերջը հասել է: Խանդաղատանքով լցուած ողորմելի, խեղճ հայրերն ու մայրերը, զաւակներն ու դուստրերը, քոյրերն ու եղբայրները, ազգակից սիրելի բարեկամները միմեանց պարանոցներին փաթաթուած՝ համբուրւում էին:
Իբրեւ եկին հասին փղօքն պատրաստելովք, եւ զօրօք վառելովք ՛ի դուռն քաղաքին. ա՛զդ լինէր Հրէիցն թնդիւն զօրացն, փայլիւն զինուն. փոշին որ ելանէր դիզանէր` յա՛մպս հասանէր. ամբոխն աղաղակէին զնոքօք պատեալ, զմիտսն յապուշ դարձուցանէր. եւ զայս յետին կատարած համարեցան ՛ի վերայ թշուառութեան կարծեացն: Յողորմ գութ խանդաղատեալ հարք եւ մարք, ուստերք եւ դստերք, քորք եւ եղբարք, տոհմային բարեկամք սիրելիք, զմիմեանց պարանոցօք անկեալ փարեալ պատեալ համբուրէին[84]:

5:27: Իբրեւ եկին հասին փղօքն պատրաստելովք, եւ զօրօք վառելովք ՚ի դուռն քաղաքին. ա՛զդ լինէր Հրէիցն թնդիւն զօրացն, փայլիւն զինուն. փոշին որ ելանէր դիզանէր՝ յա՛մպս հասանէր. ամբոխն աղաղակէին զնոքօք պատեալ, զմիտսն յապուշ դարձուցանէր. եւ զայս յետին կատարած համարեցան ՚ի վերայ թշուառութեան կարծեացն։ Յողորմ գութ խանդաղատեալ հարք եւ մարք, ուստերք եւ դստերք, քորք եւ եղբարք, տոհմային բարեկամք սիրելիք, զմիմեանց պարանոցօք անկեալ փարեալ պատեալ համբուրէին[6505]։
[6505] Ոմանք. Ամբոխ աղաղակին զնոքօք պա՛՛... եւ զայն յետին կատա՛՛։
27 Երբ պատրաստուած փղերն ու սպառազէն զինուորները հասան քաղաքի դարպասի մօտ, հրեաները լսեցին զինուորների ոտքերի դոփիւնը, տեսան զէնքերի փայլը, մինչեւ երկինք հասնող փոշու ամպը: Նրանք լսեցին իրենց շրջապատած ամբոխի աղաղակը: Դրանից նրանք ուշաթափ էին լինում: Նրանք կարծում էին, որ իրենց թշուառ կեանքի վերջը հասել է: Խանդաղատանքով լցուած ողորմելի, խեղճ հայրերն ու մայրերը, զաւակներն ու դուստրերը, քոյրերն ու եղբայրները, ազգակից սիրելի բարեկամները միմեանց պարանոցներին փաթաթուած՝ համբուրւում էին:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:275:32 Когда Иудеи увидели пыль, поднимавшуюся от слонов, выходивших из ворот, и следовавшего с ними вооруженного войска и также от множества народа, и услышали сильно раздавшиеся клики, то подумали, что настала последняя минута их жизни и конец их несчастнейшего ожидания.5:33 Подняв плач и вопль, они целовали друг друга, обнимались с родными, бросаясь на шеи отцы сыновьям, а матери дочерям,
5:27 τοῦ ο the δὲ δε though; while ἀποδεξαμένου αποδεχομαι accept; appreciate καὶ και and; even καταπλαγέντος καταπλησσω in; on τῇ ο the παρανόμῳ παρανομος exodus κατὰ κατα down; by πᾶν πας all; every ἀγνωσίᾳ αγνωσια ignorance κεκρατημένος κρατεω seize; retain ἐπυνθάνετο πυνθανομαι inquire; ascertain τί τις.1 who?; what? τὸ ο the πρᾶγμα πραγμα act; matter ἐφ᾿ επι in; on οὗ ος who; what τοῦτο ουτος this; he αὐτῷ αυτος he; him μετὰ μετα with; amid σπουδῆς σπουδη diligence; haste τετέλεσται τελεω perform; finish
And when the Jews saw the dust raised by the elephants going out at the gate and by the following armed forces, as well as by the trampling of the crowd, and heard the loud and tumultuous noise, they thought that this was their last moment of life, the end of their most miserable suspense, and giving way to lamentation and groans they kissed each other, embracing relatives and falling into one another' s arms -- parents and children, mothers and daughters:

5:32 Когда Иудеи увидели пыль, поднимавшуюся от слонов, выходивших из ворот, и следовавшего с ними вооруженного войска и также от множества народа, и услышали сильно раздавшиеся клики, то подумали, что настала последняя минута их жизни и конец их несчастнейшего ожидания.
5:33 Подняв плач и вопль, они целовали друг друга, обнимались с родными, бросаясь на шеи отцы сыновьям, а матери дочерям,
5:27
τοῦ ο the
δὲ δε though; while
ἀποδεξαμένου αποδεχομαι accept; appreciate
καὶ και and; even
καταπλαγέντος καταπλησσω in; on
τῇ ο the
παρανόμῳ παρανομος exodus
κατὰ κατα down; by
πᾶν πας all; every
ἀγνωσίᾳ αγνωσια ignorance
κεκρατημένος κρατεω seize; retain
ἐπυνθάνετο πυνθανομαι inquire; ascertain
τί τις.1 who?; what?
τὸ ο the
πρᾶγμα πραγμα act; matter
ἐφ᾿ επι in; on
οὗ ος who; what
τοῦτο ουτος this; he
αὐτῷ αυτος he; him
μετὰ μετα with; amid
σπουδῆς σπουδη diligence; haste
τετέλεσται τελεω perform; finish
ru▾ LXX-gloss▾
5:285:28: Եւ կէսք զմատաղածին մանկունս ՚ի գի՛րկս առեալ յետին զա՛յն ծուծ ստին ՚ի բերան եդեալ տղայոցն՝ համարէին։ Եւ մինչդեռ յայնմ յաղէտս տարակուսի եւ ՚ի շտապ տագնապի երիթամածեալ կային, յիշեցին զառաջին օգնականութիւնն որ եղեւ յերկնից. առհասարակ միաբան ՚ի միմեանց մեկնէին, եւ ՚ի տղայ մանկանցն բերանոյ զստինսն ՚ի բա՛ց կորզէին. եւ առ հասարակ անկեալ առաջի մեծութեանցն աստուածութեանն թաւալէին։ Ձա՛յն բարձեալ մեծաւ բարբառով ՚ի գոչիւն լալոյ, զամենազօրն զամենակալն աղաչէին, ՚ի գո՛ւթ դառնալ մեծաւ ողորմութեամբ. փրկել զհատեալս ՚ի յուսոյ, զհասեալ մերձեցեալսն ՚ի դրունս դժոխոց[6506]։[6506] Ոմանք. Առեալ զյետին զանծուծ ստին... եւ շտապ տագնապի էր՝ ՚ի թաւ մածեալ կային... մանկանց բերանոցն... զհասեալս մերձեալսն ՚ի դրունս։
28 Մայրերից ոմանք իրենց նորածին երեխաներին գրկած՝ կարծում էին, որ վերջին անգամ են կուրծք տալիս իրենց երեխաներին: Այս ալեկոծութեան ու տագնապի մէջ հալումաշ եղած վիճակում էլ նրանք յիշում էին երկնքից իջած առաջին օգնութիւնը: Բոլորը համերաշխ միմեանց էին մօտենում, մանուկների բերաններից հանում էին իրենց ստինքները, բոլորն իրենց մեծ Աստծու առաջ երեսի վրայ ընկած՝ թաւալւում էին: Բարձրացնելով իրենց ձայնը՝ ողբագին լացով աղաչում էին Ամենազօր եւ Ամենակալ Աստծուն, որ նա մեծ ողորմածութեամբ գթայ, փրկի յուսալքուածներին, դժոխքի դուռը հասածներին:
Եւ կէսք զմատաղածին մանկունս ՛ի գի՛րկս առեալ յետին զա՛յն ծուծ ստին ՛ի բերան եդեալ տղայոցն` համարէին: Եւ մինչդեռ յայնմ յաղէտս տարակուսի եւ ՛ի շտապ տագնապի երիթամածեալ կային, յիշեցին զառաջին օգնականութիւնն որ եղեւ յերկնից. առհասարակ միաբան ՛ի միմեանց մեկնէին, եւ ՛ի տղայ մանկանցն բերանոյ զստինսն ՛ի բա՛ց կորզէին. եւ առ հասարակ անկեալ առաջի մեծութեանցն աստուածութեանն թաւալէին: Ձա՛յն բարձեալ մեծաւ բարբառով ՛ի գոչիւն լալոյ, զամենազօրն զամենակալն աղաչէին, ՛ի գո՛ւթ դառնալ մեծաւ ողորմութեամբ. փրկել զհատեալս ՛ի յուսոյ, զհասեալ մերձեցեալսն ՛ի դրունս դժոխոց[85]:

5:28: Եւ կէսք զմատաղածին մանկունս ՚ի գի՛րկս առեալ յետին զա՛յն ծուծ ստին ՚ի բերան եդեալ տղայոցն՝ համարէին։ Եւ մինչդեռ յայնմ յաղէտս տարակուսի եւ ՚ի շտապ տագնապի երիթամածեալ կային, յիշեցին զառաջին օգնականութիւնն որ եղեւ յերկնից. առհասարակ միաբան ՚ի միմեանց մեկնէին, եւ ՚ի տղայ մանկանցն բերանոյ զստինսն ՚ի բա՛ց կորզէին. եւ առ հասարակ անկեալ առաջի մեծութեանցն աստուածութեանն թաւալէին։ Ձա՛յն բարձեալ մեծաւ բարբառով ՚ի գոչիւն լալոյ, զամենազօրն զամենակալն աղաչէին, ՚ի գո՛ւթ դառնալ մեծաւ ողորմութեամբ. փրկել զհատեալս ՚ի յուսոյ, զհասեալ մերձեցեալսն ՚ի դրունս դժոխոց[6506]։
[6506] Ոմանք. Առեալ զյետին զանծուծ ստին... եւ շտապ տագնապի էր՝ ՚ի թաւ մածեալ կային... մանկանց բերանոցն... զհասեալս մերձեալսն ՚ի դրունս։
28 Մայրերից ոմանք իրենց նորածին երեխաներին գրկած՝ կարծում էին, որ վերջին անգամ են կուրծք տալիս իրենց երեխաներին: Այս ալեկոծութեան ու տագնապի մէջ հալումաշ եղած վիճակում էլ նրանք յիշում էին երկնքից իջած առաջին օգնութիւնը: Բոլորը համերաշխ միմեանց էին մօտենում, մանուկների բերաններից հանում էին իրենց ստինքները, բոլորն իրենց մեծ Աստծու առաջ երեսի վրայ ընկած՝ թաւալւում էին: Բարձրացնելով իրենց ձայնը՝ ողբագին լացով աղաչում էին Ամենազօր եւ Ամենակալ Աստծուն, որ նա մեծ ողորմածութեամբ գթայ, փրկի յուսալքուածներին, դժոխքի դուռը հասածներին:
zohrab-1805▾ eastern-1994▾
5:285:34 иные же держали при грудях новорожденных младенцев, сосавших последнее молоко.5:35 Зная, однако же, прежде бывшие им заступления с неба, они единодушно пали ниц, отняв от грудей младенцев,5:36 и громко взывали к Властвующему над всякою властью, умоляя Его помиловать их и явить помощь им, стоящим уже при вратах ада.
5:28 τοῦτο ουτος this; he δὲ δε though; while ἦν ειμι be ἡ ο the ἐνέργεια ενεργεια activity τοῦ ο the πάντα πας all; every δεσποτεύοντος δεσποτευω God τῶν ο the πρὶν πριν before αὐτῷ αυτος he; him μεμηχανημένων μηχαναομαι forgetfulness κατὰ κατα down; by διάνοιαν διανοια mind; intention ἐντεθεικότος εντιθημι put in
and others with babies at their breasts who were drawing their last milk. Not only this, but when they considered the help which they had received before from heaven they prostrated themselves with one accord on the ground, removing the babies from their breasts, and cried out in a very loud voice, imploring the Ruler over every power to manifest himself and be merciful to them, as they stood now at the gates of death:

5:34 иные же держали при грудях новорожденных младенцев, сосавших последнее молоко.
5:35 Зная, однако же, прежде бывшие им заступления с неба, они единодушно пали ниц, отняв от грудей младенцев,
5:36 и громко взывали к Властвующему над всякою властью, умоляя Его помиловать их и явить помощь им, стоящим уже при вратах ада.
5:28
τοῦτο ουτος this; he
δὲ δε though; while
ἦν ειμι be
ο the
ἐνέργεια ενεργεια activity
τοῦ ο the
πάντα πας all; every
δεσποτεύοντος δεσποτευω God
τῶν ο the
πρὶν πριν before
αὐτῷ αυτος he; him
μεμηχανημένων μηχαναομαι forgetfulness
κατὰ κατα down; by
διάνοιαν διανοια mind; intention
ἐντεθεικότος εντιθημι put in
ru▾ LXX-gloss▾
tb▾ all ▾
А. П. Лопухин: Tолковая Библия или комментарий на все книги Св.Писания Ветхого и Нового Заветов - 1903-1914
28. «Послать их в ад…», т. е. предать смерти. — «Недоступный нам, говорил он, храм их…» . Здесь слова «говорил он» — следовало бы заключить в скобки, как не существующие в подлиннике и вставленные, так сказать, для узаконения неожиданно появляющегося «нам».