4:1 Եւ այժմ, Իսրայէլ, լուր իրաւանց եւ դատաստանաց զոր ես ուսուցանեմ [71]քեզ այսօր առնել. զի կեցջիք, եւ մտանիցէք ժառանգիցէք զերկիրն զոր Տէր Աստուած [72]մեր տացէ ձեզ:
|
4:1 Now therefore hearken, O Israel, unto the statutes and unto the judgments, which I teach you, for to do [them], that ye may live, and go in and possess the land which the LORD God of your fathers giveth you:
|
4:2 Մ՛ի յաւելուցուք ինչ ի բանն զոր ես պատուիրեմ ձեզ, եւ մի՛ հատանիցէք ի նմանէ. պահեսջիք զպատուիրանս Տեառն Աստուծոյ [73]մերոյ զոր ես պատուիրեմ ձեզ:
|
4:2 Ye shall not add unto the word which I command you, neither shall ye diminish [ought] from it, that ye may keep the commandments of the LORD your God which I command you:
|
4:3 Աչք ձեր տեսին զոր ինչ արար Տէր ընդ Բեղփեգովր. զի ամենայն մարդ որ չոգաւ զհետ Բեղփեգովրայ` սատակեաց զնա Տէր Աստուած [74]մեր ի ձէնջ:
|
4:3 Your eyes have seen what the LORD did because of Baal- peor: for all the men that followed Baal- peor, the LORD thy God hath destroyed them from among you:
|
4:4 Բայց դուք որ յարեցայք ի Տէր Աստուած ձեր, կենդանի էք դուք ամենեքեան յաւուրս յայսմիկ:
|
4:4 But ye that did cleave unto the LORD your God [are] alive every one of you this day:
|
4:5 Տեսէք զի ուսուցի ձեզ զիրաւունս եւ զդատաստանս որպէս պատուիրեաց ինձ Տէր[75] առնել զայն յերկրին յոր դուք մտանիցէք ժառանգել զնա:
|
4:5 Behold, I have taught you statutes and judgments, even as the LORD my God commanded me, that ye should do so in the land whither ye go to possess it:
|
4:6 Եւ պահեսջիք եւ արասջիք, զի այն է իմաստութիւն ձեր եւ հանճար առաջի ամենայն ազգացն, որ լսիցեն զամենայն իրաւունս զայսոսիկ եւ ասիցեն. Ահա ժողովուրդ իմաստուն եւ հանճարեղ, ազգս այս մեծ:
|
4:6 Keep therefore and do [them]; for this [is] your wisdom and your understanding in the sight of the nations, which shall hear all these statutes, and say, Surely this great nation [is] a wise and understanding people:
|
4:7 Քանզի ո՞վ իցէ ազգ մեծ որոյ իցէ Աստուած մօտ [76]ի նոսա``, որպէս Տէր Աստուած մեր յամենայնի որովք կարդասցուք առ նա:
|
4:7 For what nation [is there so] great, who [hath] God [so] nigh unto them, as the LORD our God [is] in all [things that] we call upon him:
|
4:8 Եւ ո՞ր ազգ մեծ որոյ իցեն իրաւունք եւ դատաստանք արդարք, ըստ ամենայնի օրինացս այսոցիկ զոր ես տամ այսօր առաջի ձեր:
|
4:8 And what nation [is there so] great, that hath statutes and judgments [so] righteous as all this law, which I set before you this day:
|
4:9 Հայեաց ի քեզ եւ զգոյշ լեր անձին քում յոյժ. մի՛ մոռանայցես զամենայն բանս զայսոսիկ զոր տեսին աչք քո, եւ մի՛ մերժեսցին ի սրտէ քումմէ զամենայն աւուրս կենաց քոց. եւ խելամուտ արասցես որդւոց քոց եւ որդւոց որդւոց քոց:
|
4:9 Only take heed to thyself, and keep thy soul diligently, lest thou forget the things which thine eyes have seen, and lest they depart from thy heart all the days of thy life: but teach them thy sons, and thy sons' sons:
|
4:10 Զօրն յորում կացէք դուք ի Քորեբ առաջի Տեառն Աստուծոյ ձերոյ [77]յաւուրն եկեղեցւոյ``, յորժամ ասաց ցիս Տէր, թէ Եկեղեցացո առ իս զժողովուրդդ, եւ լուիցեն զպատգամս իմ զոր ուսուցից երկնչել յինէն զամենայն աւուրս որչափ կենդանի իցեն դոքա ի վերայ երկրի, եւ ուսուսցեն զորդիս իւրեանց:
|
4:10 Specially the day that thou stoodest before the LORD thy God in Horeb, when the LORD said unto me, Gather me the people together, and I will make them hear my words, that they may learn to fear me all the days that they shall live upon the earth, and [that] they may teach their children:
|
4:11 Եւ մատուցեալ կայիք դուք առ ստորոտով լերինն. եւ լեառնն բորբոքէր հրով մինչեւ յերկինս, եւ խաւար եւ մէգ եւ մառախուղ էր:
|
4:11 And ye came near and stood under the mountain; and the mountain burned with fire unto the midst of heaven, with darkness, clouds, and thick darkness:
|
4:12 Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ ձեզ ի միջոյ հրոյն. զձայն պատգամացն լուարուք դուք. եւ նմանութիւն ինչ ոչ տեսէք. բայց միայն զբարբառն:
|
4:12 And the LORD spake unto you out of the midst of the fire: ye heard the voice of the words, but saw no similitude; only [ye heard] a voice:
|
4:13 Եւ պատմեաց ձեզ զուխտն իւր զոր պատուիրեաց ձեզ առնել, զտասն պատգամսն, եւ գրեաց զնոսա ի վերայ երկուց քարեղէն տախտակաց:
|
4:13 And he declared unto you his covenant, which he commanded you to perform, [even] ten commandments; and he wrote them upon two tables of stone:
|
4:14 Եւ պատուիրեաց [78]ինձ ի ժամանակին յայնմիկ ուսուցանել իրաւունս ձեզ եւ դատաստանս, եւ առնել ձեզ զնոսա յերկրին յոր դուք մտանիցէք ժառանգել զնա:
|
4:14 And the LORD commanded me at that time to teach you statutes and judgments, that ye might do them in the land whither ye go over to possess it:
|
4:15 Եւ զգուշացարուք յոյժ անձանց ձերոց. զի նմանութիւն ինչ ոչ տեսէք յաւուրն յայնմիկ յորում խօսեցաւ ընդ ձեզ Տէր ի Քորեբ լերինն ի միջոյ հրոյն:
|
4:15 Take ye therefore good heed unto yourselves; for ye saw no manner of similitude on the day [that] the LORD spake unto you in Horeb out of the midst of the fire:
|
4:16 մի՛ անօրինիցիք եւ առնիցէք ձեզ դրօշեալ, նմանութիւն ամենայն պատկերի, նմանութիւն արուական կամ իգական:
|
4:16 Lest ye corrupt [yourselves], and make you a graven image, the similitude of any figure, the likeness of male or female:
|
4:17 նմանութիւն ամենայն անասնոց որ իցեն յերկրի, նմանութիւն ամենայն հաւու թռչնոյ որ թռչիցին ի ներքոյ երկնից:
|
4:17 The likeness of any beast that [is] on the earth, the likeness of any winged fowl that flieth in the air:
|
4:18 նմանութիւն ամենայն սողնոց որ սողիցին ի վերայ երկրի, նմանութիւն ամենայն ձկանց որ իցեն ի ջուրս ի ներքոյ երկրի:
|
4:18 The likeness of any thing that creepeth on the ground, the likeness of any fish that [is] in the waters beneath the earth:
|
4:19 Եւ մի՛ հայեցեալ ընդ երկինս տեսանիցես զարեգակն եւ զլուսին եւ զաստեղս եւ զամենայն զարդ երկնից, եւ մոլորեալ երկիր պագանիցես նոցա եւ պաշտիցես զնոսա, զոր բաժանեաց Տէր Աստուած ամենայն ազգաց որ ի ներքոյ երկնից:
|
4:19 And lest thou lift up thine eyes unto heaven, and when thou seest the sun, and the moon, and the stars, [even] all the host of heaven, shouldest be driven to worship them, and serve them, which the LORD thy God hath divided unto all nations under the whole heaven:
|
4:20 Եւ զձեզ ա՛ռ [79]ի ձեռն Աստուած``, եւ եհան զձեզ յերկաթեղէն հնոցէն յԵգիպտոսէ, լինել նմա ժողովուրդ [80]վիճակաւ, որպէս եւ յաւուր յայսմիկ:
|
4:20 But the LORD hath taken you, and brought you forth out of the iron furnace, [even] out of Egypt, to be unto him a people of inheritance, as [ye are] this day:
|
4:21 Եւ Տէր բարկացաւ ինձ վասն [81]բանիցն ասացելոց ի ձէնջ``, եւ երդուաւ զի մի՛ անցից ընդ այդ Յորդանան, եւ զի մի՛ մտանիցեմ [82]յերկիրն զոր Տէր Աստուած քո տացէ քեզ ի ժառանգութիւն:
|
4:21 Furthermore the LORD was angry with me for your sakes, and sware that I should not go over Jordan, and that I should not go in unto that good land, which the LORD thy God giveth thee [for] an inheritance:
|
4:22 Եւ արդ ես աւասիկ մեռանիմ յերկրիս յայսմիկ, եւ ոչ անցանեմ ընդ Յորդանան. բայց դուք անցանէք եւ ժառանգէք զերկիրն բարի:
|
4:22 But I must die in this land, I must not go over Jordan: but ye shall go over, and possess that good land:
|
4:23 Զգոյշ լերուք գուցէ մոռանայցէք զուխտն Տեառն Աստուծոյ [83]մերոյ զոր ուխտեաց ընդ ձեզ, եւ առնիցէք ձեզ դրօշեալ, նմանութիւն յամենայնէ յորոց պատուիրեաց քեզ Տէր Աստուած քո:
|
4:23 Take heed unto yourselves, lest ye forget the covenant of the LORD your God, which he made with you, and make you a graven image, [or] the likeness of any [thing], which the LORD thy God hath forbidden thee:
|
4:24 Զի Տէր Աստուած քո հուր ծախիչ է, Աստուած նախանձոտ:
|
4:24 For the LORD thy God [is] a consuming fire, [even] a jealous God:
|
4:25 Եւ եթէ ծնանիցիս որդիս եւ [84]զորդիս որդւոց քոց``, եւ յամիցէք յերկրին, եւ անօրինիցիք եւ առնիցէք դրօշեալ նմանութիւն ամենայնի, եւ առնիցէք չար առաջի Տեառն Աստուծոյ ձերոյ բարկացուցանել զնա:
|
4:25 When thou shalt beget children, and children' s children, and ye shall have remained long in the land, and shall corrupt [yourselves], and make a graven image, [or] the likeness of any [thing], and shall do evil in the sight of the LORD thy God, to provoke him to anger:
|
4:26 ունիմ ձեզ վկայս այսօր զերկինս եւ զերկիր, զի կորստեամբ կորնչիցիք յերկրէն յոր դուք անցանէք ընդ Յորդանան ժառանգել զնա. եւ ոչ բազմացուցանիցէք զժամանակս աւուրց ի վերայ նորա, այլ սատակելով սատակեսջիք:
|
4:26 I call heaven and earth to witness against you this day, that ye shall soon utterly perish from off the land whereunto ye go over Jordan to possess it; ye shall not prolong [your] days upon it, but shall utterly be destroyed:
|
4:27 Եւ ցրուեսցէ Տէր զձեզ ընդ ամենայն ազգս, եւ մնայցէք սակաւք թուով ի մէջ ազգացն յորս տարցի զձեզ Տէր անդր:
|
4:27 And the LORD shall scatter you among the nations, and ye shall be left few in number among the heathen, whither the LORD shall lead you:
|
4:28 Եւ պաշտիցէք անդ զաստուածս օտարս, զձեռագործս մարդկան, զփայտեղէնս եւ զքարեղէնս, որք ոչ տեսանիցեն եւ ոչ լսիցեն եւ ոչ ուտիցեն եւ ոչ հոտոտիցեն:
|
4:28 And there ye shall serve gods, the work of men' s hands, wood and stone, which neither see, nor hear, nor eat, nor smell:
|
4:29 Եւ խնդրիցէք անդ զՏէր Աստուած ձեր, եւ գտանիցէք յորժամ խնդրիցէք զնա յամենայն սրտէ ձերմէ եւ յամենայն անձնէ ձերմէ:
|
4:29 But if from thence thou shalt seek the LORD thy God, thou shalt find [him], if thou seek him with all thy heart and with all thy soul:
|
4:30 Ի նեղութեան ձերում, [85]եւ գտանիցեն զքեզ ամենայն բանքս այսոքիկ ի վախճանի աւուրց, [86]եւ դարձցիս դու առ Տէր Աստուած քո, եւ լուիցես ձայնի նորա:
|
4:30 When thou art in tribulation, and all these things are come upon thee, [even] in the latter days, if thou turn to the LORD thy God, and shalt be obedient unto his voice:
|
4:31 զի Աստուած ողորմած է[87], ոչ թողցէ զքեզ եւ ոչ սատակեսցէ զքեզ. եւ ոչ մոռասցի զուխտ հարցն քոց զոր երդուաւ նոցա:
|
4:31 For the LORD thy God [is] a merciful God; he will not forsake thee, neither destroy thee, nor forget the covenant of thy fathers which he sware unto them:
|
4:32 Հարցէք զաւուրսն զառաջինս զեղեալս յառաջագոյն քան զձեզ, յօրէ յորմէ հաստատեաց Աստուած մարդ ի վերայ երկրի, ի ծագաց երկնից մինչեւ ի ծագս երկնից, եթէ եղեա՞լ իցէ ըստ բանիս մեծի այսորիկ, եթէ ազդեա՞լ իցէ լուր այսպիսի:
|
4:32 For ask now of the days that are past, which were before thee, since the day that God created man upon the earth, and [ask] from the one side of heaven unto the other, whether there hath been [any such thing] as this great thing [is], or hath been heard like it:
|
4:33 եթէ լուեա՞լ իցէ ազգի զձայն Աստուծոյ [88]կենդանւոյ բարբառելոյ ի միջոյ հրոյ, որպէս լուար դու եւ կեցեր:
|
4:33 Did [ever] people hear the voice of God speaking out of the midst of the fire, as thou hast heard, and live:
|
4:34 եթէ յօժարեա՞լ իցէ Աստուծոյ մտանել առնուլ իւր ազգ ի միջոյ ազգի, փորձութեամբ եւ նշանօք եւ արուեստիւք եւ պատերազմաւ, հզօր ձեռամբ եւ բարձր բազկաւ եւ մեծամեծ տեսլեամբք, ըստ ամենայնի զոր արար Տէր Աստուած [89]մեր յԵգիպտոս յանդիման քո իսկ տեսանելով:
|
4:34 Or hath God assayed to go [and] take him a nation from the midst of [another] nation, by temptations, by signs, and by wonders, and by war, and by a mighty hand, and by a stretched out arm, and by great terrors, according to all that the LORD your God did for you in Egypt before your eyes:
|
4:35 Զի գիտասցես թէ Տէր նա է Աստուած, եւ չիք այլ ոք բաց ի նմանէ:
|
4:35 Unto thee it was shewed, that thou mightest know that the LORD he [is] God; [there is] none else beside him:
|
4:36 Յերկնից լսելի եղեւ բարբառ նորա խրատել զքեզ, եւ յերկրի եցոյց քեզ զհուր իւր զմեծ, եւ զպատգամս նորա լուար ի միջոյ հրոյ:
|
4:36 Out of heaven he made thee to hear his voice, that he might instruct thee: and upon earth he shewed thee his great fire; and thou heardest his words out of the midst of the fire:
|
4:37 Վասն սիրելոյ նորա զհարսն քո, եւ ընտրեաց զզաւակ նոցա յետ նոցա, [90]զձեզ քան զամենայն ազգս,`` եւ եհան զքեզ ինքնին զօրութեամբ իւրով մեծաւ յԵգիպտոսէ:
|
4:37 And because he loved thy fathers, therefore he chose their seed after them, and brought thee out in his sight with his mighty power out of Egypt:
|
4:38 սատակել [91]քեզ զազգս մեծամեծս եւ հզօրագոյնս քան զքեզ յերեսաց քոց, տանել զքեզ եւ տալ քեզ զերկիր նոցա ի ժառանգութիւն, որպէս ունիս իսկ այսօր:
|
4:38 To drive out nations from before thee greater and mightier than thou [art], to bring thee in, to give thee their land [for] an inheritance, as [it is] this day:
|
4:39 Եւ ծանիցես այսօր եւ դարձցիս մտօք, զի Տէր [92]Աստուած քո``, նա է Աստուած յերկինս ի վեր եւ յերկիր ի խոնարհ եւ չիք այլ ոք բաց ի նմանէ:
|
4:39 Know therefore this day, and consider [it] in thine heart, that the LORD he [is] God in heaven above, and upon the earth beneath: [there is] none else:
|
4:40 Եւ պահեսցես զիրաւունս նորա եւ զպատուիրանս նորա զոր ես պատուիրեմ քեզ այսօր, զի բարի լինիցի քեզ եւ որդւոց քոց յետ քո, եւ երկայնակեաց լինիցիս յերկրին զոր Տէր [93]Աստուած տացէ քեզ զամենայն աւուրս:
|
4:40 Thou shalt keep therefore his statutes, and his commandments, which I command thee this day, that it may go well with thee, and with thy children after thee, and that thou mayest prolong [thy] days upon the earth, which the LORD thy God giveth thee, for ever:
|
4:41 Յայնժամ զատոյց Մովսէս երիս քաղաքս յայնկոյս Յորդանանու յարեւելից կողմանէ:
|
4:41 Then Moses severed three cities on this side Jordan toward the sunrising:
|
4:42 փախչել անդր սպանողին որ ոք սպանանիցէ զընկեր իւր եւ ոչ գիտութեամբ, եւ ինքն ոչ ատեայր զնա յերէկն եւ յեռանդն, անկցի ի մի ի քաղաքացն այնոցիկ եւ կեցցէ:
|
4:42 That the slayer might flee thither, which should kill his neighbour unawares, and hated him not in times past; and that fleeing unto one of these cities he might live:
|
4:43 ԶԲոսոր յանապատին, ի դաշտին յերկրին Ռուբենի, եւ զՌամովթ ի Գաղաադ` զԳադայ, եւ զԳաղովն ի Բասան` զՄանասէի:
|
4:43 Namely, Bezer in the wilderness, in the plain country, of the Reubenites; and Ramoth in Gilead, of the Gadites; and Golan in Bashan, of the Manassites:
|
4:44 Եւ այս օրէն է զոր ետ Մովսէս առաջի որդւոցն Իսրայելի:
|
4:44 And this [is] the law which Moses set before the children of Israel:
|
4:45 Եւ այս են վկայութիւնք եւ իրաւունք եւ դատաստանք, զոր խօսեցաւ Մովսէս ընդ որդիսն Իսրայելի յելանել նոցա յերկրէն Եգիպտացւոց:
|
4:45 These [are] the testimonies, and the statutes, and the judgments, which Moses spake unto the children of Israel, after they came forth out of Egypt:
|
4:46 յայնկոյս Յորդանանու, ի ձորն որ է [94]մերձ ի տունն Փոգովրա``, յերկրին Սեհոնի արքայի Ամովրհացւոց որ բնակեալ էր յԵսեբոն, զորս եհար Մովսէս եւ որդիքն Իսրայելի յելանել իւրեանց յերկրէն Եգիպտացւոց:
|
4:46 On this side Jordan, in the valley over against Beth- peor, in the land of Sihon king of the Amorites, who dwelt at Heshbon, whom Moses and the children of Israel smote, after they were come forth out of Egypt:
|
4:47 Եւ ժառանգեցին զերկիրն նորա, եւ զերկիր Ովգայ թագաւորին Բասանու, զերկուց թագաւորացն Ամովրհացւոց որ էին յայնկոյս Յորդանանու ընդ արեւելս:
|
4:47 And they possessed his land, and the land of Og king of Bashan, two kings of the Amorites, which [were] on this side Jordan toward the sunrising:
|
4:48 յԱրոյերայ որ է առ եզերբ ձորոյն Առնովնայ, մինչեւ ցլեառնն [95]Սեհոնի` որ է Հերմոն:
|
4:48 From Aroer, which [is] by the bank of the river Arnon, even unto mount Sion, which [is] Hermon:
|
4:49 զամենայն զԱրաբա`` որ է յայնկոյս Յորդանանու ընդ արեւելս, մինչեւ ցծովն [96]Արաբացւոց ի ներքոյ Ասեդովթայ կոփածոյին:
|
4:49 And all the plain on this side Jordan eastward, even unto the sea of the plain, under the springs of Pisgah:
|