Գրք. Dan, Գլ. 2   [(1895)] Գրք. Dan., Գլ. 2   [KJV]

2:0
Տեսիլ Երրորդ:
2:0
[28] missing verse:
2:1
Յամին երկրորդի թագաւորութեան իւրոյ, ետես երազ Նաբուքոդոնոսոր, եւ յիմարեցաւ ոգի նորա, եւ քուն հատաւ ի նմանէ:
2:1
And in the second year of the reign of Nebuchadnezzar Nebuchadnezzar dreamed dreams, wherewith his spirit was troubled, and his sleep brake from him:
2:2
Եւ ասէ թագաւորն. Կոչեցէք զգէտս եւ զմոգս եւ զկախարդս եւ զքաղդեայս` պատմել թագաւորին զերազ իւր: Եւ եկին կացին առաջի թագաւորին:
2:2
Then the king commanded to call the magicians, and the astrologers, and the sorcerers, and the Chaldeans, for to shew the king his dreams. So they came and stood before the king:
2:3
Եւ ասէ ցնոսա թագաւորն. Երազ տեսի, եւ յիմարեցաւ ոգի իմ խելամուտ լինել երազոյն:
2:3
And the king said unto them, I have dreamed a dream, and my spirit was troubled to know the dream:
2:4
Եւ խօսեցան քաղդեայքն ընդ թագաւորին [14]Ասորերէն. Արքայ, յաւիտեան կեաց. ասա դու զերազն ծառայից քոց, եւ զմեկնութիւն նորա ասասցուք:
2:4
Then spake the Chaldeans to the king in Syriack, O king, live for ever: tell thy servants the dream, and we will shew the interpretation:
2:5
Պատասխանի ետ արքայն եւ ասէ ցքաղդեայսն. Բանն վերացաւ յինէն. արդ եթէ ոչ ցուցանիցէք ինձ զերազն եւ զմեկնութիւն նորա` ի կորուստ լինիցիք, եւ տունք ձեր [15]յաւար լինիցին:
2:5
The king answered and said to the Chaldeans, The thing is gone from me: if ye will not make known unto me the dream, with the interpretation thereof, ye shall be cut in pieces, and your houses shall be made a dunghill:
2:6
Ապա թէ զերազն եւ զմեկնութիւն նորա ցուցանիցէք ինձ, պարգեւս եւ տուրս բազումս եւ պատիւս առնուցուք յինէն. բայց միայն զերազն եւ զմեկնութիւն նորա պատմեցէք ինձ:
2:6
But if ye shew the dream, and the interpretation thereof, ye shall receive of me gifts and rewards and great honour: therefore shew me the dream, and the interpretation thereof:
2:7
Պատասխանի ետուն կրկին անգամ, եւ ասեն. Ասասցէ արքայ զերազն ծառայից իւրոց, եւ զմեկնութիւն նորա պատմեսցուք:
2:7
They answered again and said, Let the king tell his servants the dream, and we will shew the interpretation of it:
2:8
Պատասխանի ետ արքայ եւ ասէ. Ճշմարտիւ գիտեմ եթէ ժամավաճառ լինիք, զի տեսէք թէ բանն վերացաւ յինէն:
2:8
The king answered and said, I know of certainty that ye would gain the time, because ye see the thing is gone from me:
2:9
Արդ եթէ զերազն ոչ պատմիցէք ինձ, [16]գիտեմ զի բան սուտ եւ զեղծուցանելի միաբանեալ էք ասել առաջի իմ մինչեւ ժամանակն անցցէ. ասացէք ինձ զերազն իմ, եւ գիտացից եթէ եւ զմեկնութիւն նորա պատմելոց էք ինձ:
2:9
But if ye will not make known unto me the dream, [there is but] one decree for you: for ye have prepared lying and corrupt words to speak before me, till the time be changed: therefore tell me the dream, and I shall know that ye can shew me the interpretation thereof:
2:10
Պատասխանի ետուն միւսանգամ քաղդեայքն առաջի թագաւորին եւ ասեն. Ոչ գոյ մարդ ի վերայ երկրի` որ զբան թագաւորին կարող է ցուցանել. զի ամենայն թագաւոր մեծ եւ իշխան` բան զայդպիսի ոչ հարցանէ ցգէտ եւ ցմոգ եւ ցքաղդեայ:
2:10
The Chaldeans answered before the king, and said, There is not a man upon the earth that can shew the king' s matter: therefore [there is] no king, lord, nor ruler, [that] asked such things at any magician, or astrologer, or Chaldean:
2:11
զի բանն զոր արքայ հարցանէ` ծանր է, եւ այլ ոք չիք որ պատմիցէ զայդ առաջի արքայի, բայց եթէ դիքն որոց ոչ է բնակութիւն ի մէջ [17]ամենայն մսեղեաց:
2:11
And [it is] a rare thing that the king requireth, and there is none other that can shew it before the king, except the gods, whose dwelling is not with flesh:
2:12
Յայնժամ թագաւորն բարկութեամբ եւ սրտմտութեամբ բազմաւ ասաց կոտորել զամենայն իմաստունս Բաբելացւոց:
2:12
For this cause the king was angry and very furious, and commanded to destroy all the wise [men] of Babylon:
2:13
Եւ հրամանն ել, եւ իմաստունքն կոտորէին. եւ խնդրէին զԴանիէլ եւ զբարեկամս նորա սպանանել:
2:13
And the decree went forth that the wise [men] should be slain; and they sought Daniel and his fellows to be slain:
2:14
Յայնժամ Դանիէլ խօսեցաւ խորհուրդ եւ խրատ ընդ Արիովքայ դահճապետի արքային որ ելեալ էր կոտորել զիմաստունս [18]Բաբելացւոց, իշխան թագաւորին:
2:14
Then Daniel answered with counsel and wisdom to Arioch the captain of the king' s guard, which was gone forth to slay the wise [men] of Babylon:
2:15
եհարց զնա եւ ասէ``. Վասն է՞ր ել հրամանդ այդ [19]խիստ յերեսաց արքայի: Եւ յայտնեաց զբանն Արիովք Դանիելի:
2:15
He answered and said to Arioch the king' s captain, Why [is] the decree [so] hasty from the king? Then Arioch made the thing known to Daniel:
2:16
Եւ Դանիէլ եմուտ եւ աղաչեաց զարքայն, զի տացէ նմա ժամ, եւ զմեկնութիւն նորա պատմեսցէ թագաւորին:
2:16
Then Daniel went in, and desired of the king that he would give him time, and that he would shew the king the interpretation:
2:17
Եւ եմուտ Դանիէլ ի տուն իւր, եւ Անանեայ եւ Ազարեայ եւ Միսայելի բարեկամաց իւրոց եցոյց զբանն:
2:17
Then Daniel went to his house, and made the thing known to Hananiah, Mishael, and Azariah, his companions:
2:18
Եւ խնդրէին գթութիւն յԱստուծոյ երկնից[20], զի մի՛ կորիցէ Դանիէլ եւ բարեկամք իւր ընդ այլ իմաստունս Բաբելացւոց:
2:18
That they would desire mercies of the God of heaven concerning this secret; that Daniel and his fellows should not perish with the rest of the wise [men] of Babylon:
2:19
Յայնժամ Դանիելի ի տեսլեան գիշերոյ յայտնեցաւ խորհուրդն. եւ օրհնեաց զԱստուած երկնից Դանիէլ:
2:19
Then was the secret revealed unto Daniel in a night vision. Then Daniel blessed the God of heaven:
2:20
եւ ասէ. Եղիցի անուն Տեառն օրհնեալ յաւիտենից մինչեւ յաւիտեանս. զի իմաստութիւն [21]եւ հանճար`` եւ զօրութիւն` նորա է:
2:20
Daniel answered and said, Blessed be the name of God for ever and ever: for wisdom and might are his:
2:21
եւ նա փոփոխէ զժամանակս եւ զժամս, կացուցանէ զթագաւորս եւ փոփոխէ, տայ իմաստութիւն իմաստնոց եւ խորհուրդ խորհրդականաց:
2:21
And he changeth the times and the seasons: he removeth kings, and setteth up kings: he giveth wisdom unto the wise, and knowledge to them that know understanding:
2:22
ինքն յայտնէ զխորինս եւ զգաղտնիս, գիտէ որ կայ ի խաւարի եւ լոյս ընդ նմա:
2:22
He revealeth the deep and secret things: he knoweth what [is] in the darkness, and the light dwelleth with him:
2:23
Զքէն, Աստուած հարցն մերոց, գոհանամ եւ օրհնեմ, զի իմաստութիւն եւ զօրութիւն ետուր ինձ, եւ ծանուցեր ինձ որ ինչ աղօթիւք խնդրեցաք մեք ի քէն, եւ զտեսիլ թագաւորին ցուցեր [22]ինձ:
2:23
I thank thee, and praise thee, O thou God of my fathers, who hast given me wisdom and might, and hast made known unto me now what we desired of thee: for thou hast [now] made known unto us the king' s matter:
2:24
Եւ եմուտ Դանիէլ առ Արիովք զոր կացուցեալ էր թագաւորին կորուսանել զիմաստունս Բաբելացւոց, եւ ասէ ցնա. Զիմաստունս Բաբելացւոց մի՛ կոտորեր. բայց զիս տար առաջի թագաւորին, եւ ես պատմեցից զմեկնութիւնն թագաւորին:
2:24
Therefore Daniel went in unto Arioch, whom the king had ordained to destroy the wise [men] of Babylon: he went and said thus unto him; Destroy not the wise [men] of Babylon: bring me in before the king, and I will shew unto the king the interpretation:
2:25
Յայնժամ Արիովք փութապէս տարաւ զԴանիէլ առաջի թագաւորին, եւ ասէ ցնա. Գտի այր մի յորդւոց գերութեանն Հրէաստանի, որ զմեկնութիւնն պատմեսցէ արքայի:
2:25
Then Arioch brought in Daniel before the king in haste, and said thus unto him, I have found a man of the captives of Judah, that will make known unto the king the interpretation:
2:26
Պատասխանի ետ թագաւորն եւ ասէ ցԴանիէլ` որում անուն էր Բաղտասար, եթէ` Կարո՞ղ իցես պատմել ինձ զերազն զոր տեսի, եւ զմեկնութիւն նորա:
2:26
The king answered and said to Daniel, whose name [was] Belteshazzar, Art thou able to make known unto me the dream which I have seen, and the interpretation thereof:
2:27
Պատասխանի ետ Դանիէլ առաջի թագաւորին եւ ասէ. Զխորհուրդդ զայդ զոր արքայ հարցանէ, ոչ է իմաստնոց եւ մոգուց եւ գիտաց եւ ըղձից պատմել առաջի արքայի:
2:27
Daniel answered in the presence of the king, and said, The secret which the king hath demanded cannot the wise [men], the astrologers, the magicians, the soothsayers, shew unto the king:
2:28
այլ գոյ Աստուած յերկինս որ յայտնէ զխորհուրդս, եւ եցոյց Նաբուքոդոնոսորայ արքայի որ ինչ լինելոց է յաւուրս յետինս: Երազն եւ տեսիլ գլխոյ քո յանկողնի քում, այս է:
2:28
But there is a God in heaven that revealeth secrets, and maketh known to the king Nebuchadnezzar what shall be in the latter days. Thy dream, and the visions of thy head upon thy bed, are these:
2:29
Արքայ, խորհուրդք քո մտայոյզ առնէին զքեզ յանկողնի քում, թէ զի՞նչ լինելոց է յետ այսորիկ. եւ յայտնիչն խորհրդոց եցոյց քեզ զինչ լինելոց է:
2:29
As for thee, O king, thy thoughts came [into thy mind] upon thy bed, what should come to pass hereafter: and he that revealeth secrets maketh known to thee what shall come to pass:
2:30
Եւ ինձ ոչ առ իմաստութեան ինչ որ իցէ յիս քան յամենայն կենդանիս յայտնեցաւ խորհուրդն, այլ վասն ցուցանելոյ արքայի զմեկնութիւնն, զի ծանիցես զխորհուրդս սրտի քո:
2:30
But as for me, this secret is not revealed to me for [any] wisdom that I have more than any living, but for [their] sakes that shall make known the interpretation to the king, and that thou mightest know the thoughts of thy heart:
2:31
Դու, արքայ, տեսանէիր, եւ ահա պատկեր մի, մեծ պատկեր, եւ երեսք նորա եւ տեսիլ նորա ահագին յոյժ, եւ կայր առաջի քո. ահաւոր էր յոյժ պատկերն:
2:31
Thou, O king, sawest, and behold a great image. This great image, whose brightness [was] excellent, stood before thee; and the form thereof [was] terrible:
2:32
Որոյ գլուխն յոսկւոյ սրբոյ, [23]ձեռքն եւ`` լանջքն եւ բազուկք իւր արծաթիք, մէջք նորա եւ բարձք պղնձիք:
2:32
This image' s head [was] of fine gold, his breast and his arms of silver, his belly and his thighs of brass:
2:33
եւ սրունքն երկաթիք, եւ ոտքն` կէսն յերկաթոյ եւ կէսն ի խեցւոյ:
2:33
His legs of iron, his feet part of iron and part of clay:
2:34
Հայէիր մինչեւ հատաւ վէմ առանց ձեռին, եւ եհար զպատկերն ի վերայ երկաթեղէն եւ խեցեղէն ոտիցն, եւ մանրեաց զնոսա ի սպառ:
2:34
Thou sawest till that a stone was cut out without hands, which smote the image upon his feet [that were] of iron and clay, and brake them to pieces:
2:35
Յայնժամ առ հասարակ մանրեցան խեցին եւ երկաթ, պղինձն եւ արծաթ եւ ոսկին, եւ եղեն իբրեւ զփոշի կալոյ ամարայնոյ. եւ առ զնոսա սաստկութիւն հողմոյ, եւ տեղի ոչ գտանէր նոցա. եւ վէմն որ եհար զպատկերն` եղեւ լեառն մեծ, եւ ելից զամենայն երկիր:
2:35
Then was the iron, the clay, the brass, the silver, and the gold, broken to pieces together, and became like the chaff of the summer threshingfloors; and the wind carried them away, that no place was found for them: and the stone that smote the image became a great mountain, and filled the whole earth:
2:36
Այս է երազն, եւ զմեկնութիւն նորա ասասցուք առաջի արքայի:
2:36
This [is] the dream; and we will tell the interpretation thereof before the king:
2:37
Դու ես, արքայ, արքայից արքայ, որում Աստուած երկնից թագաւորութիւն [24]հզօր եւ պատուական`` ետ:
2:37
Thou, O king, [art] a king of kings: for the God of heaven hath given thee a kingdom, power, and strength, and glory:
2:38
եւ ընդ ամենայն տեղիս ուր բնակեալ են որդիք մարդկան, զգազանս վայրի եւ զթռչունս երկնից [25]եւ զձկունս ծովու`` ետ ի ձեռս քո, եւ կացոյց զքեզ տէր ամենայնի. դու ես գլուխն ոսկի:
2:38
And wheresoever the children of men dwell, the beasts of the field and the fowls of the heaven hath he given into thine hand, and hath made thee ruler over them all. Thou [art] this head of gold:
2:39
Եւ զկնի քո յարիցէ այլ թագաւորութիւն խոնարհագոյն քան զքեզ. եւ թագաւորութիւնն երրորդ, որ է պղինձն, տիրեսցէ ամենայն երկրի:
2:39
And after thee shall arise another kingdom inferior to thee, and another third kingdom of brass, which shall bear rule over all the earth:
2:40
Եւ թագաւորութիւնն չորրորդ, հզօր իբրեւ զերկաթ, զոր օրինակ երկաթ մանրէ եւ մալէ զամենայն, նոյնպէս մանրեսցէ եւ մալեսցէ զամենայն:
2:40
And the fourth kingdom shall be strong as iron: forasmuch as iron breaketh in pieces and subdueth all [things]: and as iron that breaketh all these, shall it break in pieces and bruise:
2:41
Եւ զի տեսանէիր զոտսն եւ զմատունսն, կէս կողմն յերկաթոյ, եւ կէս կողմն ի խեցւոյ, թագաւորութիւնն բաժանեալ լիցի, եւ [26]յարմատոյ երկաթոյն եղիցի ի նմա, զոր օրինակ տեսանէիր զերկաթն ընդ խեցին խառնեալ:
2:41
And whereas thou sawest the feet and toes, part of potters' clay, and part of iron, the kingdom shall be divided; but there shall be in it of the strength of the iron, forasmuch as thou sawest the iron mixed with miry clay:
2:42
Եւ մատունք ոտիցն` կողմն մի յերկաթոյ, եւ կողմն մի ի խեցւոյ, մի կողմն թագաւորութեանն հզօր կայցէ, եւ ի նմանէ եղիցի ջախջախն:
2:42
And [as] the toes of the feet [were] part of iron, and part of clay, [so] the kingdom shall be partly strong, and partly broken:
2:43
զի տեսանէիր զերկաթն ընդ խեցին խառնեալ, եղիցին խառն ի զաւակէ մարդկան, եւ ի միմեանս ոչ յարիցեն, զոր օրինակ ոչ խառնի երկաթ ընդ խեցի:
2:43
And whereas thou sawest iron mixed with miry clay, they shall mingle themselves with the seed of men: but they shall not cleave one to another, even as iron is not mixed with clay:
2:44
Եւ յաւուրս թագաւորացն այնոցիկ յարուսցէ Աստուած երկնից թագաւորութիւն որ յաւիտեանս ոչ եղծանիցի, եւ թագաւորութիւն նորա ազգի այլում ոչ մնասցէ. մանրեսցէ եւ հոսեսցէ զամենայն թագաւորութիւնս, եւ ինքն կացցէ յաւիտեանս:
2:44
And in the days of these kings shall the God of heaven set up a kingdom, which shall never be destroyed: and the kingdom shall not be left to other people, [but] it shall break in pieces and consume all these kingdoms, and it shall stand for ever:
2:45
Որպէս տեսանէիր` զի ի լեռնէն հատաւ վէմն առանց ձեռին, եւ մանրեաց զխեցին եւ զերկաթ, զպղինձն եւ զարծաթ եւ զոսկի, Աստուած մեծ եցոյց արքայի որ ինչ լինելոց է առ յապա, եւ ճշմարիտ է երազն, եւ հաւատարիմ մեկնութիւն նորա:
2:45
Forasmuch as thou sawest that the stone was cut out of the mountain without hands, and that it brake in pieces the iron, the brass, the clay, the silver, and the gold; the great God hath made known to the king what shall come to pass hereafter: and the dream [is] certain, and the interpretation thereof sure:
2:46
Յայնժամ արքայն Նաբուքոդոնոսոր անկաւ ի վերայ երեսաց իւրոց, եւ երկիր եպագ Դանիելի, եւ զոհս եւ խունկս անուշութեան հրամայեաց մատուցանել նմա:
2:46
Then the king Nebuchadnezzar fell upon his face, and worshipped Daniel, and commanded that they should offer an oblation and sweet odours unto him:
2:47
Պատասխանի ետ թագաւորն եւ ասէ ցԴանիէլ. Արդարեւ Աստուածն ձեր` նա է Աստուած աստուծոց եւ Տէր [27]տերանց եւ Թագաւոր`` թագաւորաց, որ յայտնէ զխորհուրդս, զի յայտնել կարացեր զխորհուրդդ զայդ:
2:47
The king answered unto Daniel, and said, Of a truth [it is], that your God [is] a God of gods, and a Lord of kings, and a revealer of secrets, seeing thou couldest reveal this secret:
2:48
Եւ մեծացոյց թագաւորն զԴանիէլ, եւ պարգեւս մեծամեծս եւ բազումս ետ նմա. եւ կացոյց զնա ի վերայ աշխարհին Բաբելացւոց, եւ իշխան նախարարաց ի վերայ ամենայն իմաստնոցն Բաբելացւոց:
2:48
Then the king made Daniel a great man, and gave him many great gifts, and made him ruler over the whole province of Babylon, and chief of the governors over all the wise [men] of Babylon:
2:49
Եւ Դանիէլ խնդրեաց յարքայէ, եւ կացոյց ի վերայ գործոց աշխարհին Բաբելացւոց` զՍեդրաք, Միսաք եւ զԱբեդնագով. եւ Դանիէլ էր ի դրան արքային:
2:49
Then Daniel requested of the king, and he set Shadrach, Meshach, and Abed- nego, over the affairs of the province of Babylon: but Daniel [sat] in the gate of the king: